De keuze is links óf rechts bij de Tweede Kamerverkiezingen

De landbouw in zeventien stellingen

Na het klappen van het Landbouwakkoord is de politiek weer aan zet bij het landbouwbeleid. Boerderij inventariseerde aan de hand van zeventien stellingen de landbouwstandpunten van de politieke partijen. Wat blijkt: de verschillen tussen de partijen aan de rechterzijde in de Kamer zijn op landbouwgebied niet zo groot, en ook de linkse partijen zijn het onderling op veel punten eens.

Op sommige onderwerpen blijken alle partijen heel eensgezind. Zo vinden alle partijen dat de overheid ervoor moet zorgen dat boeren geld kunnen verdienen aan natuur -en landschapsbeheer. Ook vinden vrijwel alle partijen dat er moet worden ingegrepen bij arbeidsmigratie. Het overgrote deel van de partijen is ook tegen zonneparken op landbouwgrond. Demissionair minister Hugo de Jonge loopt hier al op vooruit: vorige week beperkte hij de vergunningverlening voor nieuwe parken rigoureus.

Strijd om de ruimte

De verdeling van de schaarse ruimte in Nederland is een van hoofdthema’s voor het nieuwe kabinet. Een meerderheid van de veertien partijen die deelnemen aan de Boerderij Kieswijzer vindt dat het huidige areaal landbouwgrond behouden moet blijven en beschermd moet worden. CDA wil zelfs een beschermde status voor landbouwgrond: voor voldoende kritische massa en kwaliteit van de land- en tuinbouw die nodig is voor de internationaal leidende rol.

De partijen aan de rechterzijde willen het huidige areaal landbouwgrond ook behouden vanuit het oogpunt van voedselzekerheid. VVD ziet het niet als een doel op zich, maar vindt wel dat Nederland zuinig moet zijn op de vruchtbare landbouwgrond. Hoewel GroenLinks/PvdA, SP en D66 de beschikbare ruimte niet voor landbouw willen reserveren, erkennen de partijen wel dat de gewenste extensivering van de landbouw niet eenvoudig te combineren is met een krimp van het beschikbare areaal. Tegelijk blijken de meeste partijen geen voorstander van gedwongen onteigening van boeren voor natuur.

Als het gaat om mestbeleid, zijn de politieke partijen verdeeld: de landbouwminnende partijen willen naar doelsturing, zodat boeren zelf kunnen bepalen hoe ze de doelen voor waterkwaliteit kunnen behalen. Linkse partijen zijn hier minder enthousiast over. GroenLinks/PvdA kiest voor een tussenweg en wil deelname aan het Deltaprogramma Agrarisch Waterbeheer verplicht stellen. In dit programma kiezen boeren zelf de maatregelen om de doelen te behalen. Hoewel de wens is dat kringlopen verder gesloten worden, willen vrijwel alle partijen het gebruik van kunstmest niet verbieden.

Verschillen op rechts

De – op landbouwgebied – rechtse partijen VVD, PVV, JA21, SGP, BBB (BoerBurgerbeweging), Forum voor Democratie en BVNL zijn op basis van de stellingen zeer eensgezind. BBB en BVNL verschillen zelfs maar bij één stelling van opvatting: terwijl BVNL het ‘volledig oneens’ is met de piekbelastersaanpak, is BBB het ‘oneens’ met deze aanpak. VVD is in de strijd om de rechtse kiezer de meest gematigde partij op landbouwgebied. Verschillen tussen deze partijen zitten vooral in het beleid voor arbeidsmigratie en handelsverdragen. VVD en CDA verschillen niet veel van opstelling. Ze denken inhoudelijk alleen anders over de stikstofaanpak.