Vion wil lichtere varkens en herziet contracten

Vion zoekt de vleesafzet noodgedwongen dichter bij huis. Daar hoort ook een ander type varken bij, met minder spek. GFB-boeren krijgen een nieuw contract aangeboden.

Vion verhangt het hek en wil voortaan lichtere varkens aan de haak krijgen. Dat is af te lezen uit de nieuwe afrekentabellen bij het programma Good Farming Balance (GFB). Voor de modules met borgen en gelten wordt het kortingsvrije traject 80 tot en met 110 kilo geslacht gewicht. Dit zat tussen 78 en 113 kilo. Binnen de huidige module robuust wordt 2 cent concepttoeslag betaald voor elk varken tussen 78 en 113 kilo, met 14 millimeter of meer spek.

In de nieuwe tabel wordt 5 cent per kilo concepttoeslag betaald, maar alleen voor varkens tussen 85 en 105 kilo geslacht gewicht én met 12 tot en met 16 millimeter spek, zie het overzicht in de grafiek. Dus meer toeslag maar voor minder varkens. De spekdikte van varkens is heel voorspelbaar. Circa de helft van de varkens komt aan de haak met een speklaag tussen 12 en 16 millimeter, los van het aflevergewicht.

Noodzakelijke aanpassing

In een reactie laat Vion weten dat aanpassing van afrekentabellen noodzakelijk is. De afzetmarkt verschuift namelijk van de wereldmarkt naar de Europese markt. In Europa is vraag naar lichtere, magerder varkens in plaats van zwaardere, rijpere dieren die buiten Europa zijn gewild. Volgens Vion zitten de tabellen zo in elkaar dat een varken met een geslacht gewicht tussen de 98 en 102 kilo en minder dan 14 millimeter spek beter wordt betaald dan voorheen.

Over de vraag of de varkenshouder onder de streep ook beter af is met de herziene tabellen is, laat Vion zich niet uit. Het kan zijn dat varkens evenveel of iets meer opbrengen dan voorheen met de nieuwe tabellen. Daarentegen verhoogt lichter afleveren de bigkosten. Juist de bigkosten vormen momenteel veruit de grootste factor bij de totstandkoming van de brutomarge in de vleesvarkenshouderij.

Bij varkens met een geslacht gewicht van 102 kilo (zoals in de eerste 11 weken dit jaar) zijn de bigkosten € 0,98 per kilo geleverd vlees. Als varkens met 98 kilo aan de haak komen zijn de bigkosten € 1,02 per kilo geproduceerd vlees. Dat kost vier cent, uitgaande van een biggenprijs van € 100. Lichter afleveren betekent tevens een hogere doorloopsnelheid en meer leegstand en arbeid. De laatste twee factoren zijn op voorhand ook ongunstig voor de varkenshouder.

Het is een voorbeeldberekening en de varkensmarkt is dynamisch. Als de biggenprijs € 50 is halveert het kostennadeel op dat vlak. Markten worden volatieler en de voerprijs kan daarom ook zomaar weer stijgen. Niettemin is de invloed van de voerprijs doorgaans veel kleiner op de marge van de vleesvarkenshouder dan de biggenprijs, zo is bekend.

Nieuwe contracten

Varkenshouders die produceren voor GFB krijgen allemaal een nieuw contract aangeboden van Vion. Dit kunnen ze tekenen of kiezen om vast te houden aan de huidige overeenkomst, met de oude tabellen. In dat laatste geval zal Vion de overeenkomst opzeggen, met inachtneming van de afgesproken looptijd. Eenzijdig contracten opzeggen of wijzigen mogen slachterijen niet. Daar heeft de Autoriteit Consument en Markt (ACM) onlangs een stokje voor gestoken. Een varkenshouder kan ook per direct weg bij Vion.

Vion zegt geen keuze te hebben: “De wereldmarkt voor zwaardere en rijpere varkensdelen is door het structureel hogere prijsniveau in Europa absoluut niet interessant meer.” In Europa zijn lichtere varkens gevraagd, uitgezonderd de Italiaanse hammenmarkt, schrijft Vion.

Onrustige tijd

Voor Vion begint 2024 niet makkelijk. Begin dit jaar werd bekend gemaakt dat het bedrijf in Duitsland flink snijdt in de slachtcapaciteit van varkens. In maart volgde het besluit van de ACM, zodat Vion met zijn leveranciers om tafel moet voor het de leveringscontracten kan herzien. Tijdens een belronde blijkt dat varkenshouders zich afvragen hoe het bedrijf er momenteel voor staat. In Duitsland is veel geld verloren, zoveel is wel duidelijk. Alle Nederlandse leveranciers tevreden houden, zal ook niet eenvoudig zijn.