‘Mestplan ontbeert perspectief’

Demissionair minister Piet Adema ziet de wanhoop in de ogen van melkveehouders. De mestcrisis is acuut. Wachten met maatregelen kan niet meer. Een koude sanering dreigt. Hij wil niet dat bedrijven omvallen. Zijn plan moet ook het paardenmiddel van een generieke korting voorkomen.

Lees ook: Politiek aan zet voor uitweg uit mestcrisis

Problemen met mestafzet

Adema heeft het goed gezien. Uit de enquête van LTO Melkveehouderij blijkt dat 4 op de 5 veehouders problemen heeft met de mestafzet. Driekwart geeft aan in de financiële problemen te komen. Melkveehouders hebben te weinig opslag en kunnen geen afnemer vinden. De mestcrisis knaagt aan de gemoedsrust. De ondernemers slapen slecht, de emoties zitten hoog.

Aan empathie ontbreekt het niet bij de bewindsman. Zijn intentie is goed. En toch valt zijn mestplan rauw op het dak. Afroming van productierechten, een graslandnorm en een nieuwe stoppersregeling stuiten op verzet. Ook de varkens- en pluimveehouders vinden dat zij onterecht in de crisis van de rundveehouderij worden gezogen.

Brussel is in de ogen van boeren de grote boosdoener. Afbouw van derogatie, aanwijzen van bufferstroken en nutriënten verontreinigde gebieden zorgen voor fors minder plaatsingsruimte voor dierlijke mest. Organisaties als LTO, POV en Agractie stellen dat het bij Adema aan ‘bestuurlijke en politieke wil’ ontbreekt. Hij moet in Brussel met de vuist op tafel slaan. BBB steunt dit stoere geluid. Zij bespeuren in de aanloop naar de Europese Parlementsverkiezingen in juni politieke ruimte. Onder druk van boerenprotesten immers zijn eerdere maatregelen ingetrokken, afgezwakt of vertraagd.

Lees ook: Alle ballen op de BBB in mestdossier

Voor Polen is een inkrimping van de Nederlandse veestapel goed nieuws

Tegelijkertijd zit hier ook het grote probleem. Niet eens zozeer inhoudelijk. Nederland heeft steekhoudende argumenten om van de Europese stikstofnorm af te wijken. Ingewijden melden dat niet bij Adema, maar juist in Brussel de politieke wil ontbreekt in de aanloop naar 8 juni. De ‘groene’ milieucommissaris Virginijus Sinkevičius doet geen toezeggingen meer. Hij zou er door zijn achterban op afgerekend kunnen worden. Je mag het niet hardop zeggen, maar voor een land als Polen is een inkrimping van de Nederlandse veestapel goed nieuws. En laat er nou net een Pool, Janusz Wojciechowski, op Landbouw zitten. Ook hij wil in Brussel blijven. Ofwel, partij- en persoonlijke belangen in de Europese Verkiezingen liggen elke toenadering richting Nederland dwars.

Tweede Kamer praat 25 april over mest

Terug naar het mestplan. De Tweede Kamer praat er 25 april over. Dit is natuurlijk ook een politiek orgaan. Ook dit debat wordt overschaduwd door de Europese verkiezingen. En dan speelt er dat tergend langzame formatieproces. Op landbouwgebied staan de opvattingen mijlenver uiteen.

Los van de politieke arena is er genoeg inhoudelijk aan te merken op de maatregelen. Het ontbreekt aan perspectief. Misschien is dat wel het zuurst. Weer gaat er veel geld naar stoppers. Jonge boeren missen speciale aandacht, c.q. een uitzonderingspositie op bijvoorbeeld afroming van rechten. Ook varkens- en pluimveehouders willen gevrijwaard blijven van die korting. Pluimveemest komt amper op de Nederlandse markt. Extensieve veehouders die nooit mest hoefden af te zetten, betalen nu de hoofdprijs voor afzet.

Nee, simpel is het niet. En alles moet ingericht worden om een generieke korting te voorkomen. Maar vooral: schep perspectief. Maak een keuze in toekomstig landbouwbeleid, en handel vanuit dat vergezicht. Jonge ondernemers kunnen daarop anticiperen.