Europees landbouwbeleid gaat op de schop

Op de dag dat Brussel geteisterd werd door grimmige boerenprotesten bespraken de ministers ideeën, die niet alleen door de verschillende landen werden geopperd. Ook de verschillende boerenorganisaties kwamen met 70 plannen over hoe het anders kan.

Renure het belangrijkst

Voor minister Piet Adema is renure het belangrijkste voorstel, omdat dat gevoelig ligt binnen de Europese Commissie. Er zou bij het proces immers dierlijke mest kunnen achterblijven. Daarom heeft premier Rutte nog een brief aan voorzitter Von der Leyen geschreven om het belang van het plan te onderstrepen.

Maar Adema wil ook van de kalenderlandbouw af. “De doelen mogen wat mij betreft wel overeind blijven. Maar het weer is niet te sturen. We zagen dat het vorig jaar mis ging na een nat voorjaar met de aardappelen. Door de starre regels moesten die te vroeg worden geoogst.”

Hij wil over het algemeen meer flexibiliteit en vindt een groot aantal regels veel te star. Minder regels, minder administratieve rompslomp en meer flexibiliteit, zo vatte hij zijn bijdrage aan het gesprek in Brussel samen.

Scherpe veroordeling geweld in Brussel

Voor de in Brussel protesterende boeren had Adema geen goed woord over. Vooral het geweld en de opstootjes veroordeelde hij scherp. “Dit is niet de manier. Zo verlies je sympathie. Als je met boeren praat, die huilend aan tafel zitten, omdat ze worden bedolven onder de regels, dat maakt diepe indruk op me.” Van de rellende boeren in Brussel wordt hij alleen maar boos.

De Europese Commissie stelt zich in de discussie flexibel op, volgens Adema. Hij wil dat er meer vrijheid komt voor landen om zelf het beleid te bepalen. Als voorbeeld noemt hij de eco-regeling, waarvoor hij lang heeft moeten onderhandelen in Brussel om extra geld los te peuteren. Geld dat Nederland zelf op tafel wilde leggen, maar dat niet mocht vanwege mogelijke concurrentievervalsing. Het werd in Brussel verkapte staatssteun genoemd. “Geef ons meer ruimte”, zo vertelde hij aan de media en de Europese Commissie.

Hij moest wel erkennen dat het te makkelijk is om Europa de schuld te geven. “We hebben zelf die afspraken gemaakt. En ik moet ook eerlijk zijn en erkennen dat we het niet goed gedaan hebben.”

Hoe pakt het uit voor de boer?

Voor de toekomst heeft hij de les getrokken dat voortaan een zogenoemde impact assessment (een studie over de gevolgen van maatregelen) moet worden gemaakt. “Wat zijn de economische gevolgen? Kunnen boeren ermee uit de voeten en wat zijn de gevolgen op het erf.” Pas daarna moeten de Europese ministers besluiten nemen.

Na afloop van de vergadering kondigde landbouwcommissaris Janusz Wojciechowski aan vaart te willen maken. Hij denkt dat het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) nog voor de verkiezingen kan worden aangepast.“Now we‘re talking”, reageert Adema als hij dat commissaris dat hoort zeggen.

Wat hem betreft kan het niet snel genoeg gaan. “Neem nou die braaklegregeling, die is maar voor één jaar ingesteld. Ik zou daar snel plannen voor wat er daarna moet gebeuren, willen zien.” En ook de mestregels kunnen wat Adema betreft flexibeler worden toegepast. “Ik denk aan een permanente derogatie.”

Medeauteur Yves Lacroix