Sneller uitkopen en natuuranalyses voor gebiedsgerichte aanpak

De nieuwe minister van Natuur en Stikstof, Christianne van der Wal, wil vaart maken. Opnieuw is haar boodschap dat onteigening mogelijk wordt.

Het uitkoopproces van bedrijven moet sneller, de komende maanden moeten de eerste boeren met een PAS-melding gelegaliseerd worden en het meten van stikstofuitstoot op bedrijfsniveau gaat nog wel even duren. Vrijdagmiddag stuurde Stikstofminister Christianne van der Wal samen met collega Henk Staghouwer een brief naar de Tweede Kamer waarin ze de hoofdlijnen van het kabinetsbeleid op het gebied van natuur en stikstof uit de doeken doet. Per gebied moeten er natuuranalyses komen waaruit moet blijken welke maatregelen nodig zijn, daar kan onteigening ook bij horen.

Onteigening

De lijn van het stikstofbeleid staat voor een groot deel al in het coalitieakkoord van afgelopen december. Daar stond bijvoorbeeld al in dat niet-vrijwillige uitkoop van boerenbedrijven tot het instrumentarium hoort. In deze brief wordt het woord onteigening dan ook genoemd als mogelijke optie om natuurdoelen te gaan halen.

De minister stelt toe dat in sommige gebieden, waar nu de stikstofdruk op N2000-gebieden hoog is, de overheid het nodig vindt om om onteigening in te zetten. Maar in eerste instantie zet de minister in op vrijwillige opkoop. Boeren moeten verleid worden om te stoppen en zo’n stoptraject moet met de nodige zorg behandeld worden, vindt de minister. Opkoopregelingen moeten ook ruimte bieden voor blijvers, zodat boeren kunnen extensiveren. Het eerder genoemde voorstel van een grondbank moet hier ook aan bijdragen.

PAS-melders legaliseren

De stikstofaanpak gaat nog wat stroef en dat betekent dat er dus ook niet veel stikstofruimte beschikbaar is voor bedrijven, zowel binnen als buiten de landbouw om verder te ontwikkelen of om PAS-melders te legaliseren. De eerste legalisaties van deze ondernemers moeten de komende maanden plaats gaan vinden. Dat is alweer later dan eerder aangekondigd, het zou vanaf begin dit jaar beginnen.

Aerius blijft

Een gekoesterde wens van de landbouwsector om op bedrijfsniveau stikstofuitstoot te meten, kan op enige terughoudendheid van de minister rekenen. Er zijn zorgen over fraudebestendigheid, de beschikbare technieken en het borgen van de data. Hier zijn nog ontwikkelingen nodig. Wel wil de minister preciezer gaan meten om de berekeningsmethoden robuuster te maken. LNV houdt vast aan het huidige systeem, Aerius, ondanks de kritiek van onder andere de Commissie Meten en Berekenen. Wel wordt er een Ecologische Autoriteit in het leven geroepen om de kwaliteit van de natuur in beeld te brengen.

Bij de brief hoort ook de planning van voorstellen, onderzoeken en wanneer nieuwe organisaties rondom de stikstofaanpak in het leven worden geroepen. Zo moet in april of mei van dit jaar de eerste zogenaamde Quick-scan van de natuurdoelanalyses komen. In die analyses moet duidelijk worden wat er waar er nodig is voor een goede staat van instandhouding van de natuur.

De KDW (Kritische depositiewaarde) blijft een belangrijke indicator voor de stikstofdruk. Uiterlijk 1 april 2023 moeten de analyses helemaal rond zijn. Ook moet de komende maanden duidelijk worden welke doelen er naast stikstof, dus op het gebied van klimaat, water en natuur er nog meer per gebied gesteld moeten worden.