Oekraïne krijgt heffing bij grote export van landbouwproducten

Na protesten van onder andere Polen en Frankrijk heeft de Europese Unie (EU) een nieuw akkoord over de import van verschillende landbouwproducten uit Oekraïne gesloten. Oekraïne mag blijven exporteren, maar er zit een grens aan. Als het land te veel exporteert, komen er automatisch extra heffingen.

Gerst en tarwe uitgezonderd van maatregel

Over die drempel ging de afgelopen weken de discussie, omdat de berekening aanvankelijk uitging van de jaren dat de oorlog met Rusland al bezig was en er meer via de EU werd geëxporteerd. Nu is afgesproken om het najaar van 2021 als referentiepunt te nemen. De export was destijds veel minder, waardoor de noodremprocedure, met extra heffingen op verschillende landbouwproducten, eerder in werking kan treden. De maatregel gaat niet gelden voor gerst en tarwe, wat aanvankelijk wel een eis was van met name Frankrijk.

EU versoepelde importregels voor Oekraïne

De EU versoepelde aan het begin van de oorlog de invoer van landbouwproducten uit Oekraïne, omdat Russische marineschepen de vaarroutes van vrachtschepen via de Zwarte Zee blokkeerden. Om Oekraïne economisch bij te staan en de prijzen van voedsel in de wereld laag te houden, besloot de EU dat Oekraïne via Europees grondgebied voedsel mocht exporteren. Oekraïense landbouwproducten konden zonder extra kosten in Europa verkocht worden. Een plan dat in eerste instantie goed ontvangen werd, maar al snel bij buurlanden van Oekraïne (de zogenoemde frontlijnstaten) tot problemen leidde.

Concurreren met de lage Oekraïense prijzen

Graan, dat bedoeld was voor bijvoorbeeld Afrika, belandde in Polen op de markt waardoor Poolse boeren opeens moesten concurreren met de lage Oekraïense prijzen. Het leidde de afgelopen maanden tot grote boerenprotesten in Polen. Boeren blokkeerden daarbij de grensovergang tussen Polen en Oekraïne waardoor vrachtwagens met landbouwproducten de grens niet meer over konden.

Bepaalde hoeveelheid eieren, kippen, mais en honing

De EU neemt nu dus strengere maatregelen. Er mag nog maar een bepaalde hoeveelheid eieren, kippen, mais en honing verkocht worden in de EU zonder dat er extra kosten zijn. Is die hoeveelheid bereikt, dan moet toch betaald worden voor de import. Tarwe blijft nog wel vrijgesteld van de strengere regels. Alleen in uitzonderlijke situaties, wanneer de markt in een EU-land problemen ervaart, moeten op tarwe ook invoerkosten betaald worden.

Afspraken export landbouwproducten gelden tot juni 2025

Het Europees Parlement en de lidstaten (de Raad) bereikten in maart al een akkoord over nieuwe regels, maar door het verzet van Polen, Hongarije en Frankrijk moest er opnieuw over onderhandeld worden. Het akkoord moet nu nog wel worden goedgekeurd door zowel de ministers uit de 27 lidstaten als het Europees Parlement. Als iedereen instemt, gaan de regels gelden tot juni 2025.

Medeauteur: Yves Lacroix