Gert-Jan Segers in zijn boek: toegang tot stikstoffonds leidde val Staghouwer in

Gert-Jan Segers schrijft in zijn boek dat hij in de zomer van 2022 tot de ontdekking kwam dat Staghouwer geen zeggenschap had in het stikstoffonds. Dit in tegenstelling tot VVD-minister Christianne van der Wal en minister Sigrid Kaag (D66, Financiën). De afspraak die daarover bij de coalitiebesprekingen mondeling was gemaakt, was niet schriftelijk vastgelegd.

Segers verdedigde Staghouwer lang. Ook toen partijgenoten al zagen dat de ‘beminnelijke Groninger’ nauwelijks voet aan de grond kreeg in het parlement. Staghouwer nam praktisch nooit informeel contact op met Kamerleden, waar andere ministers wekelijks aan de lijn hingen.

Toegang tot stikstoffonds

Segers geeft niet aan hoe de afspraken dan hadden moeten worden genoteerd. Dat had Staghouwer in de eerste vergadering van de ministers (het zogenoemde constituerend beraad) kunnen doen. Maar niet alle partijen die aan de coalitiebesprekingen deelnamen zijn het erover eens dat dergelijke afspraken zijn gemaakt.

Dat de minister van Landbouw geen toegang had tot het stikstoffonds werd later ook door de Algemene Rekenkamer opgemerkt. De Rekenkamer keek naar de Tijdelijke wet Transitiefonds landelijk gebied en natuur en sprak over een spanningsveld tussen de verantwoordelijkheid van de minister voor Natuur en Stikstof en de minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.

Kritiek op perspectiefbrief Henk Staghouwer

De positie van Staghouwer was al moeilijk vanwege de kritiek die er Kamerbreed was op zijn perspectiefbrief. Maar, zegt Segers, de toegang tot het geld voor de perspectieven was een steeds terugkerend punt van discussie. Sommige discussies waren gemakkelijker verlopen als de Landbouwminister een deel van het transitiefonds in handen had gehad.

Minister Staghouwer kreeg te maken met tegengestelde wensen van verschillende ministers. Segers vergelijkt de discussies met andere ministers met een Poolse landdag. Staghouwer liet Segers op vrijdagochtend 2 september weten dat hij had besloten zijn ministerschap te beëindigen. De avond daarvoor kreeg Staghouwer in het overleg van ChristenUnie-bewindslieden duidelijk te horen hoe er over zijn functioneren werd gedacht. Segers schrijft in zijn boek dat Staghouwer een volgende oorwassing in het parlement niet zou overleven.

Nieuwe afspraken over toegang tot transitiefonds

Met de aanstelling van Adema zijn nieuwe afspraken gemaakt over de toegang van de Landbouwminister tot het transitiefonds. Adema heeft dat bedongen bij zijn aantreden, zo valt te beluisteren in kringen rond de huidige Landbouwminister.

Het transitiefonds (€ 24,3 miljard) is overigens nog steeds niet officieel ingesteld. De wet die de instelling van het fonds regelt is door de Eerste Kamer controversieel verklaard.