Waarom boeren nu protesteren

In navolging van de protestbewegingen in Duitsland, Frankrijk, Roemenië en België is nu ook een reeks aan boerenprotesten in Nederland gaande. De afgelopen dagen blokkeerden boeren snelwegen en grensovergangen, staken ze autobanden en pellets in de brand of dumpten afval voor overheidsgebouwen.

In het maatschappelijk debat gaat het nu vooral over de manier waarop boeren protesteren, maar een stuk minder over waarom. Daarbij moet gezegd worden dat veel boeren deze dagen niet protesteren. De animo onder boeren om nu te gaan protesteren, is een stuk minder dan bijvoorbeeld in de zomer van 2022 of oktober 2019.

Niet geholpen met vandalisme

Veel ondernemers nemen ook afstand van de gevaarlijke situaties die boeren met hun trekkers en bermbranden veroorzaken op de snelwegen. Net als een aantal boerenorganisaties, zoals NMV, LTO Nederland, NAJK en Agractie, die vinden dat boeren zich bij het demonstreren moeten houden aan de regels, dat demonstraties vreedzaam en constructief moeten verlopen. LTO constateert dat boeren niet zijn geholpen met intimidatie en vandalisme.

Die organisaties zien echter ook dat er wat aan de hand is in de sector. LTO Nederland constateert dat ‘het crisis is in de landbouw’. Daarvoor is nu niet een directe aanleiding, maar het is een stapeling van beleid dat boeren het draaiend houden van het bedrijf steeds moeilijker maakt. Dan gaat het om het stikstofbeleid, de uitblijvende antwoorden over het perspectief en het meest recent, en urgent, de overlopende mestmarkt.

Knellende mestsituatie

Boeren zien nu het begin van het mestseizoen nadert de putten vol zitten en mestverwerkers kunnen hen ook niet uit de benarde situatie helpen. Als er al verwerkingscapaciteit is, is de prijs daarvoor hoog. Met name voor melkveehouders zullen de kosten tientallen duizenden euro’s bedragen voor dit mestseizoen. Die knellende mestsituatie is voor Nederlandse boeren de spreekwoordelijke druppel geweest die de emmer deed overlopen.

De boerenprotestbeweging in Nederland maakt gebruik van het momentum dat door hun collega’s in andere landen is gecreëerd

De boerenprotestbeweging in Nederland maakt gebruik van het momentum dat door hun collega’s in andere landen is gecreëerd. De eerste successen zijn al geboekt op Europees niveau. Vorige week schortte de Europese Commissie de verplichting om 4% van de landbouwgrond braak te laten liggen, dinsdag 6 februari kondigde voorzitter Ursula von der Leyen aan de doelen op het gebied van gewasbeschermingsmiddelenreductie te schrappen. Dat schept hoop voor boeren en hun belangenbehartigers. Kan Brussel nu ook wat losser kijken naar de Nederlandse mestregels? Door bijvoorbeeld meer ruimte te bieden voor het gebruik van dierlijke mest of het toestaan van kunstmestvervangers als renure. Deze week is er spoedoverleg tussen ministerie en belangenbehartigers, waar dit ook besproken wordt.

Weinig vertrouwen in overleg

De actievoerders die nu met trekkers de snelwegen op gaan en daarbij controversiële acties niet schuwen, hebben veelal geen vertrouwen in dat soort overleggen tussen politiek en belangenbehartigers. Dit zijn veelal ‘trekkergroepen’. Dit zijn boeren, en niet-boeren die kritisch zijn op de overheid om een breed palet aan onderwerpen, die snel elkaar weten te vinden om een protestactie op te zetten. Een paar berichten heen en weer over het waar en hoe laat en er staat een clubje van enkele tientallen trekkers klaar.

Hoewel ze formeel geen onderdeel uitmaken van FDF, zijn ze soms wel lid van FDF en voelen ze zich gesteund door de woorden van voorman Mark van den Oever. Wantrouwen is er naar boerenbelangenbehartigers en politiek. De eisen van deze trekkergroepen, die bijvoorbeeld de afgelopen dagen bij provinciehuizen stonden, zijn vergaand en niet realistisch. Zo willen ze het terugdraaien van de Europese Green Deal, een breed Europees plan met veel facetten. Daarbij moeten ook strengere mestregels van tafel, vinden deze trekkergroepen.