Topambtenaar EZK bepleit handel in stikstofemissierechten

Gaastra houdt een pleidooi voor een dergelijk systeem in een nieuwjaarsartikel bij het het economisch medium ESB. Hij noemt emissiehandel ten opzichte van andere oplossingsrichtingen voor de stikstofcrisis een kansrijke optie. Dit omdat hiermee stikstofreductie gerealiseerd wordt en de economie weer in beweging gebracht wordt, aldus Gaastra. Hij verwacht dat de invoering van dergelijke verhandelbare rechten bedrijven zal prikkelen om hun uitstoot te reduceren. Rechten kunnen vervolgens gekocht worden door bedrijven die er de meeste waarde mee kunnen generen, stelt Gaastra.

Tegen het Financieele Dagblad zegt Gaastra in een toelichting dat de overheid na het toekennen van emissierechten deze geleidelijk uit de markt kan halen om de emissies te reduceren. Zoals door rechten op te kopen of jaarlijks te korten op alle bestaande rechten.

Op het moment vindt er al handel plaats in ‘stikstofruimte’ via extern salderen. Bedrijven kunnen ruimte kopen van andere bedrijven en hiermee meer ruimte krijgen in hun eigen vergunning. Via een berekening moet worden aangetoond dat hierbij geen toename is van stikstofdepositie op hiervoor gevoelige Natura2000-gebieden.

Praktische bezwaren handel in stikstofemissierechten

Volgens Gaastra kan een emissiehandelssysteem extern salderen ‘formaliseren en breed toegankelijk maken. Daardoor kan niet alleen de benodigde reductie maar ook een economisch efficiëntere verdeling van de stikstofruimte worden gerealiseerd’. Hij maakt een vergelijking met het Europese systeem voor emissiehandel voor uitstoot van broeikasgassen, EFT.

Tegelijk zegt hij zich bewust van te zijn van de praktische bezwaren tegen een de handel in stikstofemissierechten. Bij de uitvoering zou aandacht nodig zijn voor uitvoerbaarheid, juridische houdbaarheid, buitenlandse emissies en voor de gevolgen voor het landelijk gebied.

Emissiehandel via zo’n systeem zou de agrarische sector veranderen, zegt Gaastra. Maar hij noemt het onvermijdelijk dat de emissie vanuit de landbouw gereduceerd wordt, gezien de reductie die wettelijk nodig is en het grote economische en maatschappelijke belang van andere activiteiten. Daarom stelt hij voor de pijn voor de landbouw te verlichten door de emissierechten (deels) kosteloos aan boeren toe te kennis, op basis van hun huidige uitstoot en naar rato van een plafond.

“Een deel van de stikstofdaling kan gerealiseerd worden door reductie in andere sectoren en innovatie, maar ook zal er zeer waarschijnlijk een kleinere veestapel nodig zijn”, schrijft Gaastra bij ESB.