Niet verrekenen kan het bedrijf de kop kosten

Zolang de buikvlinders fladderen, denkt niemand aan de zakelijke kanten van een relatie. Dat aspect komt pas als de bruiloft wordt gepland. Omdat er ook een boerenbedrijf in het spel is, komt daar meer bij kijken dan alleen het ‘ja-woord’.

Niemand trouwt met de bedoeling het na een paar jaar voor gezien te houden, maar landelijk loopt 40% van de relaties vroeg of laat stuk. Cijfers specifiek voor de agrarische sector ontbreken, maar ook hier komt het voor. Mede daarom is het belangrijk de financiële kant van de relatie goed te regelen en, minstens zo belangrijk, bij te houden.

Inkomen en winst verrekenen

LTO hamert er al jaren op om inkomen en winst uit het bedrijf te verrekenen met de partner. In de praktijk gebeurt dat vaak niet. Men vergeet het of durft er niet over te beginnen bij de accountant. Die begint er uit zichzelf ook niet altijd over, deels omdat verrekenen tijd en administratieve rompslomp vergt en deels doordat hij of zij in eerste instantie het belang van het bedrijf dient.

De Vereniging van Agrarische Bedrijfsadviseurs probeert voor meer bewustwording te zorgen bij de leden, maar erkent ook dat verrekenen nog niet bij iedereen een automatisme is. Boeren en boerinnen moeten er dus zelf op toezien. Want áls de relatie strandt, kunnen de gevolgen enorm zijn. In het ergste geval kan het bedrijf zelfs omvallen.

​Beperkte gemeenschap van goederen

Vroeger trouwde men in de agrarische sector in gemeenschap van goederen. Daarmee had de vrouw automatisch recht op de helft van het bedrijf. Deze wettelijke gemeenschap van goederen is sinds 2018 afgeschaft. Sindsdien geldt automatisch een beperkte gemeenschap van goederen. Dat wil zeggen dat alleen inkomsten, bezittingen en schulden die tijdens het huwelijk verkregen zijn, van hen samen zijn. Wil je dit anders, dan moet door huwelijkse voorwaarden op te stellen. Die zijn niet standaard, de afspraken zijn per situatie verschillend en worden bij de notaris vastgelegd.

Boeren proberen vaak kosten te besparen door die afspraken thuis aan de keukentafel alvast op te stellen samen met de accountant. Vaak worden de mogelijke consequenties in het geval de relatie stukloopt dan niet goed overzien. Overleg vooraf met de notaris over de huwelijkse voorwaarden is misschien iets duurder maar kan op termijn veel hogere kosten voorkomen.

Terugwerkende kracht

Een onderdeel van de huwelijkse voorwaarden is dat er vaak beschreven staat hoe de inkomsten onderling worden verdeeld. Aan het eind van het jaar moet dat in de boekhouding worden verrekend volgens de gemaakte afspraken. Als dit niet gebeurt, wil dat niet zeggen dat de partner er in geval van een scheiding naar kan fluiten. Sinds 2002 staat in de wet dat er met terugwerkende kracht alsnog verrekend moet worden. Dat kan in de tonnen lopen en niet iedereen heeft zoveel geld paraat. Immers, het op papier vergaarde vermogen is meestal niet echt aanwezig. Alles is in het bedrijf gaan zitten en buiten het bedrijf om is er meestal geen gespaard of opgepot vermogen. Als de ex-partner uitgekocht wordt, moet het geld dus terug uit het bedrijf komen. Dat vormt een aanzienlijke bedreiging voor de continuïteit ervan.

Dat wil de vertrekkende partner meestal ook niet, helemaal niet als er een potentiële opvolger klaar staat. Dan is het belangrijk dat het bedrijf ook na een echtscheiding overeind blijft. Soms is een afbetalingsregeling mogelijk, heel soms uitstel van betaling. Maar linksom of rechtsom moet er uiteindelijk wel worden betaald. Hoeveel, dat is een lastige kwestie, zeker omdat de boekhouding die als bewijslast kan dienen, meestal niet meer beschikbaar is.

Rechter

Als scheidende echtelieden onderling niet uit de verrekening komen, beslist de rechter erover. Daarbij is de maatschapsakte leidend, al spelen ook andere aspecten zoals redelijkheid, billijkheid en de verstandhouding tussen de partijen een rol. Een gerechtelijke procedure is echter duur en tijdrovend. Je bent zo een paar jaar verder en dan nog kan de uitspraak zijn dat er een fors bedrag verrekend moet worden.

Het ophogen van de hypotheek is hierbij geen oplossing. Banken zijn er weinig happig op om een uitkoopsom aan een ex-echtgenoot of -partner te financieren, omdat er geen opbrengsten tegenover staan. Daarom is het zo ontzettend belangrijk om elk jaar vermogen en winst te verrekenen met de partner. Zo wordt voorkomen dat er bij echtscheiding in één keer een enorm bedrag op tafel moet komen.