Minder landbouwproducten uit Oekraïne naar Europese Unie

Oekraïne mag nog wel exporteren naar de EU, maar er komt een noodremprocedure. Die houdt in dat er extra heffingen komen als er te veel wordt uitgevoerd. Belangrijk voor het Europees Parlement was niet alleen de noodrem, maar ook de berekening die zou worden toegepast. De Europese Commissie wilde eerst uitgaan van het eerste oorlogsjaar, maar juist in dat jaar werd er door Oekraïne heel veel geëxporteerd.

Wijziging referentiejaar

Op verzoek van onder anderen Bert-Jan Ruissen (SGP) is het referentiejaar veranderd. Nu wordt gekeken naar de gemiddelde export in 2022 (net voor de oorlog) en 2023. Dat is van belang omdat Oekraïne voor de Russische invasie minder naar de EU exporteerde. Op het moment dat het land meer uitvoert dan het gemiddelde van de afgelopen twee jaren, treedt de noodrem in werking.

Vooral boeren in de zogenoemde frontstaten in het oosten van Europa waren de afgelopen maanden zeer ontevreden. De Oekraïense landbouwproducten werden namelijk niet alleen naar de rest van de wereld geëxporteerd, maar kwamen ook op de lokale markten in Polen, Roemenië en Slowakije terecht. De prijzen van graan en andere producten daalden lokaal flink. Met name de Poolse boeren hebben de laatste tijd flink actie gevoerd om te voorkomen dat de export vanuit Oekraïne hen geld zou kosten.

Volgens berekeningen die in Brussel circuleren, kosten de afgesproken maatregelen Oekraïne iets meer dan één miljard euro. De Europese Commissie wilde daarom vasthouden aan een ander referentiejaar, omdat het land voor de oorlog al het beschikbare geld kan gebruiken.

Akkoord ook over meer landbouwproducten

Behalve over het referentiejaar is ook overeenstemming bereikt over meer landbouwproducten waarvoor de maatregelen gaan gelden. Zo staan nu mais, haver en honing op de lijst. En de Europese Commissie heeft toegezegd om in te grijpen als de export van tarwe uit de klauwen loopt. Bovendien gaat de Europese Commissie sneller ingrijpen.

Nu kijken de ambtenaren de situatie op de markt ongeveer drie weken aan, voordat ze aan de bel trekken. In het nieuwe akkoord wordt er al na twee weken automatisch ingegrepen en dan gelden meteen de hogere invoerrechten.

De onderhandelaar van het Europees Parlement, de christendemocraat Sandra Kalniete, is tevreden met het compromis. “We blijven ons hard verzetten tegen de brutale agressieve oorlog van Rusland, maar hebben ook oog voor de belangen van onze boeren.”

In april moeten de afspraken nog formeel bevestigd worden door het voltallige Europese Parlement.