LNV rekent met miljardentegenvallers

De hoogste ambtenaar van het ministerie, secretaris-generaal Kees-Jan Goet heeft – net als zijn collega’s van andere departementen – in een brief aan informateur Ronald Plasterk aangegeven welke grote financiële risico’s de staat loopt. De inschattingen gaan uit van een zwart scenario, waarin alles in het nadeel van de staat uitvalt.

De miljardenrisico’s komen bovenop de € 20 miljard die is vrijgemaakt voor de transitie van de landbouw. Goet schrijft in het stuk dat de transitie van het landelijk gebied alleen behaald kan worden als tenminste dat bedrag beschikbaar blijft.

Rechtszaak Greenpeace € 10 tot 15 miljard

De grootste tegenvaller, waarmee het ministerie rekening houdt, is een verloren rechtszaak tegen Greenpeace over de vermindering van de stikstofuitstoot. Als Greenpeace er in slaagt de staat via de rechter te dwingen om de stikstofbelasting drastisch en op korte termijn te verminderen, is de rekening daarvan voor de staat € 10 tot 15 miljard.

Volgens de ambtelijke berekeningen van LNV zou een gedwongen sanering van de veehouderij onvermijdelijk zijn, als Greenpeace gelijk krijgt in de rechtszaak. Zo’n ‘verplichtend/normerend instrumentarium’ zou hoge kosten met zich meebrengen: om de boeren te compenseren, voor de uitvoering van het beleid, voor de juridische procedures en voor het flankerend beleid.

PAS-melders € 7 miljard

In dezelfde ambtelijke opsomming staat een mogelijke tegenvaller van € 7 miljard, die moet worden uitgetrokken als 2.000 PAS-melders gaan procederen vanwege een ingetrokken vergunning. Er lopen op dit moment als rechtszaken om vergunningen in te trekken. Als die verzoeken worden toegekend, kunnen de ondernemers hun nadeel claimen bij de overheid.

Dierwaardige veehouderij € 3 miljard

Een mogelijke tegenvaller van € 3 miljard calculeert het ministerie in voor een omslag naar een dierwaardige veehouderij. Dat bedrag is gebaseerd op een eerste impact-analyse, waarbij gerekend is dat de staat via subsidieregelingen voor 50% bijdraagt aan de noodzakelijke investeringen.

Naast de miljardenbedragen staan er ook forse, maar niet per se realistische, risico’s opgesomd voor andere beleidsonderwerpen. Voor het mestbeleid (inclusief het actieprogramma nitraat): € 320 miljoen, voor het Europees landbouwbeleid € 65 miljoen, voor de NVWA en RVO € 400 miljoen, voor de internationale verplichtingen op gebied van biodiversiteit € 500 miljoen, voor de Europese natuurherstelwet € 40 miljoen, en voor andere Europese regelgeving € 150 miljoen.

Geurregels

De ambtelijke opsomming van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat meldt een potentiële tegenvaller als het gaat om de aanscherping van de geurregels.

Hoe hoog dat bedrag is, weet het ministerie is. Staatssecretaris Vivianne Heijnen (CDA) heeft gemeld dat de geurregels moeten worden aangescherpt als ook in hoger beroep een uitspraak van de rechtbank Den Haag daarover in stand blijft. De rechtbank stelde in die uitspraak dat de Staat tekortschiet bij de bescherming van omwonenden tegen de geurhinder van veehouderijen dat omwonenden van veehouderijen. De rechtbank heeft de Staat opgedragen te zorgen voor de bescherming van de omwonenden, maar hoeveel dat gaat kosten is nog niet te voorspellen, aldus het ministerie.

Schiphol

De natuurvergunning voor Schiphol is ook een potentiële financiële schadepost. Tegen de vergunning die vorig jaar september is verleend, lopen juridische procedures. Als de natuurvergunning geen stand houdt kan Schiphol de staat mogelijk aansprakelijk stellen, nog los van andere maatregelen die de omvang van Schiphol beperken.