Investeerders minder happig op gemengde dierenartspraktijken (DAP)

Buitenlandse investeerders kopen nauwelijks nog gemengde dierenartspraktijken (DAP) op. Ze richten het vizier vooral op praktijken voor gezelschapsdieren en minder op de veehouderij. Nog maar een paar jaar geleden was er juist sprake van een trend. De belangrijkste investeerders – Evidensia, AniCura en CVS – kochten in 2018 en in de eerste helft van 2019 samen vijftien gemengde praktijken op. Bovendien hadden ze stevige groeiambities met een focus op rundvee, waarin praktijken nog veel minder zijn geconsolideerd dan in de intensieve sector.

Met uitzondering van de Scandinavische investeerder Evidensia pakte dat het echter anders uit. Evidensia kocht sinds 2019 nog acht gemengde praktijken in Drenthe, Groningen en Oost-Nederland op. Daarvan bleven er zes over, want drie kleinere praktijken gingen samen verder onder een nieuwe naam. Het Zweedse AniCura deed in de afgelopen vier jaar slechts één investering en kocht de gemengde dierenartspraktijk Woldberg in Steenwijk (Ov.) Het Britse CVS nam sinds 2019 geen praktijk meer over en heeft nog altijd één gemengde praktijk in Emmeloord (Fl.) In totaal zijn nu 22 gemengde DAP’s overgenomen: achttien door Evidensia, drie door AniCura en één door CVS. Dit op een totaal van een kleine 500.

Schril contrast met groei dierenartspraktijken gezelschapsdieren

De cijfers staan in schril contrast met de groei van overgenomen DAP’s voor gezelschapsdieren. Tussen 2019 en 2023 steeg het aantal van deze dierenartspraktijken bij Evidensia van 190 tot 307 en bij AniCura van 40 tot ongeveer 100. Ook CVS groeide, van 17 naar 25 DAP’s voor gezelschapsdieren. Het aandeel van investeerders in het totaalaantal praktijken is hiermee inmiddels zo’n 20%. Ter vergelijking: bij gemengde praktijken is dit aandeel nog geen 5% (bron: CBS).

Joost van Herten van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde (KNMvD) heeft hiervoor wel een verklaring: “Voor investeerders lijkt het rendement bij gezelschapsdieren kansrijker. Een boer maakt een economische afweging, terwijl bij gezelschapsdieren emoties meespelen en er veel meer bereidheid is tot dure zorg. Voor gemengde praktijken is het dan ook lastiger om tarieven te verhogen.”

Een dierenarts met specifieke kennis – bijvoorbeeld op het gebied van voeding, ziektepreventie of omschakeling naar nieuwe concepten – kan wel van meerwaarde zijn. Van Herten: “Een concern dat investeert in innovatie en kennis bij dierenartsen kan zeker interessant zijn. Daar wil de boer misschien wel meer voor betalen.”

Eerst consolideren, daarna weer groei

Evidensia stopte een jaar geleden tijdelijk met het overnemen van gemengde dierenartspraktijken. “We zitten nu in de melkveegebieden waar we willen zitten – vooral in het noorden en oosten – en daar willen we eerst optimaliseren en consolideren”, zegt Jan Lievaart van Evidensia. “Onze DAP’s gaan daarnaast op allerlei terreinen intensiever samenwerken.” Bij Evidensia ligt de focus bij overnames op praktijken met een groot aandeel rundvee. De investeerder ging recent een joint venture aan met de juist intensieve DAP Lintjeshof in Limburg om daarin een kwaliteitsslag te maken. “Dat was nadrukkelijk géén overname”, stelt Lievaart.

“We kopen alleen de hoogwaardige kennis en structuur, want DAP Lintjeshof is enorm professioneel ingericht. Qua software, laboratorium, structuur én opleiding van paraveterinairen kunnen we nog veel leren en die kennis implementeren we graag in onze rundvee-DAP’s.”

Nieuwe overnames zijn bij Evidensia nu even niet aan de orde. Alleen als er een gemengde DAP voorbijkomt waarmee een witte vlek op de kaart wordt ingevuld of als een spoeddienst in het geding komt. Lievaart: “De samenwerking moet nu eerst beter. We willen leren van elkaar en meerwaarde uit onze groep halen. Daarna willen we weer groeien met de focus op rundvee, want we blijven investeren in landbouw.”

Focus niet meer op landbouw

AniCura vaart een andere koers qua overnames. “We richtten ons altijd al sterker op gezelschapsdieren, maar de focus om groter te worden met landbouw is er nu niet meer”, zegt Pieter Beurskens. “We waren wel ambitieus om met rundvee te groeien, maar het bleek lastig om de juiste gemengde praktijken met kwalitatief goede diergeneeskunde te vinden die we van daaruit verder konden verbeteren.” De kwaliteit van de drie al overgenomen gemengde DAP’s is intussen wel verbeterd, stelt Beurskens. “Via borging van het medicijngebruik en het apotheekbeheer. Ook is er nu een eigen geaudit kwaliteitslabel.”

CVS was niet beschikbaar voor een interview, maar de investeerder wilde wel kwijt dat het bij één gemengde dierenartspraktijk is gebleven. De ambitie van meer dan tien gemengde DAP’s in 2019 ten spijt. Wat voor rol de beursnotering van CVS hierin speelde, is onduidelijk.

Prijzen stijgen vooral voor gezelschapsdieren

Boeren merken er in het begin waarschijnlijk weinig van als hun DAP door een investeerder is overgenomen, zegt Joost van Herten van koepelorganisatie KNMvD. “Signalen van gestegen prijzen – los van inflatie en hogere kosten – zijn er wel, maar die zien we meer bij praktijken die focussen op gezelschapsdieren. Er is sowieso veel spreiding qua tarieven, omdat het een vrije sector is.” Ook qua medicijnaanbod verandert er niet veel voor de boer. In de landbouw is het medicijnaanbod veel beperkter dan bij gezelschapsdieren. Er komen niet vaak nieuwe producten bij.

De KNMvD kijkt vooral kritisch of de primaire focus van investeerders – rendement – niet botst met de kwaliteit van zorg. Wat zijn de gevolgen voor de autonomie van de dierenarts, bijvoorbeeld qua medicijnkeuze? Van Herten: “Er zijn nu geen aanwijzingen dat die autonomie in het geding is, maar we zijn er wel scherp op.”

Hugo de Groot van het Collectief Praktiserende Dierenartsen noemt een ander punt: “Wetgeving is gericht op het individuele handelen van de dierenarts en dat staat los van de constructie, wel of geen investeerder. Als dierenarts moet je je kunnen verantwoorden.”

Evidensia borgt die onafhankelijkheid overigens door de dagelijkse leiding bij oud-eigenaren te laten. AniCura stelt dat de onafhankelijkheid niet in het geding is.