Nog veel onzeker over klimaateffect in landbouw

Klimaatverandering beïnvloedt de landbouw. Onderzoek van Wageningen Environmental Research toont onzekerheden en economische gevolgen van droogte en extreme neerslag voor diverse gewassen.

De gemiddelde jaartemperatuur is hoger dan vijftig jaar geleden, er valt jaarlijks meer neerslag dan in 1970 en het aantal vorstdagen is gehalveerd. Dat zijn zekerheden waarover niemand nog hoeft te twijfelen, maar wat is het effect van die klimaatveranderingen op de landbouw? Er zijn nog veel onzekerheden, constateren onderzoekers van Wageningen Environmental Research in een deelrapport dat dinsdag is gepubliceerd bij het rapport over klimaatrisico’s in Nederland van het Planbureau voor de Leefomgeving.

Invloed van extreem weer

Er zijn veel factoren die mede bepalen of extreem weer leidt tot oogstschade. Vorig jaar bleek uit onderzoek dat in 30% van de afwijkende gewasopbrengsten in de akkerbouw geen duidelijke verklaring kon worden gegeven. Te droog of te nat weer konden in die gevallen niet de verklaring zijn, omdat de gemeten gewassen daar niet door waren getroffen. Zou één extreem natte dag het verschil kunnen maken? Of één natte week? Twee natte weken? De onderzoekers weten het niet. En wat maakt het uit in welk groeistadium van het gewas het extreme weer zich voordoet? Er is nog weinig over bekend.

“De gevoeligheid van tuinbouwgewassen voor droogte is een urgent kennishiaat,” zeggen de onderzoekers. Er zijn heel veel verschillende gewassen met verscheidene vollegronds teeltsystemen. Omdat de gewassen worden geteeld met irrigaties is sprake van ‘een grote blinde vlek op het gebied van droogteschade’.

Effecten van droogte en neerslag

We weten meer van de effecten van grote droogte op met name akkerbouwgewassen, maar hoe groot dat effect dan is, blijft nog onduidelijk. Als het gaat over de impact van grote neerslag, is de kennis ook beperkt tot een aantal gewassen (mais en aardappel). Toch hebben de Wageningse onderzoekers geprobeerd een inschatting te maken van het potentieel economische effect van droogteschade of extreme neerslag voor de akkerbouw en tuinbouw. Droogte heeft groot economisch effect op aardappelen en mais.

Schade aan de grasopbrengst is moeilijk te voorkomen door beregening, aldus de onderzoekers. De potentiële schade daarvan kan oplopen tot €151 miljoen per jaar, de potentiële economische schade in mais en aardappelen ligt rond €60 miljoen per jaar.

Economische impact op landbouwgewassen

De zaaiuienteelt kan forse effecten ondervinden van droogte, zo is in de afgelopen jaren gebleken. Daar staat tegenover dat de markt reageert met hogere prijzen. De onderzoekers stellen dat de inkomenseffecten in droge jaren op akkerbouwbedrijven in de meeste regio’s positief zijn, met uitzondering van de veenkoloniën en het noordelijk zandgebied.