Franse graantelers proberen durumtarwe te redden

Panzani, de grootste pastafabrikant van Frankrijk, koopt een derde van de hele Franse oogst durumtarwe op, maar kan nog meer verwerken. Er is echter sprake van een tekort. Het areaal is dit jaar weer met 2,4% gekrompen.

“Deze hele streek stond vroeger vol durumtarwe, maar je ziet nu steeds meer boeren met pensioen gaan zonder opvolger”, zegt David Mouffet, akkerbouwer op zo’n twintig kilometer van Aix-en-Provence in het zuiden van Frankrijk. “Mijn buurman is vertrokken en ik heb een klein stuk van zijn land gekocht om er harde tarwe te telen, maar op de rest staat nu mais. Het is geen wonder dat het areaal in vijftien jaar tijd is gehalveerd en nog steeds verder krimpt.”

Mouffet vertelt zijn verhaal op verzoek van Intercereales. Het graanschap vraagt aandacht voor het steeds verder krimpen van het areaal durumtarwe in Frankrijk. “Aan de markt ligt het niet. Durumtarwe is de grondstof voor pasta. Dat wordt juist steeds meer gegeten, maar een steeds groter deel komt nu uit het buitenland”, aldus Mouffet, die daarmee een bekende klaagzang in de Franse landbouw herhaalt.

Gewas met risico’s

Volgens statistiekdienst Agreste staat er dit jaar nog maar op 231.000 hectare durum- of harde tarwe. Dat is 2,4% minder dan vorig jaar en 63.000 hectare, ofwel ruim 21%, minder dan de 294.000 hectare van vijf jaar geleden. Harde tarwe neemt nog maar 5% van het totale tarwe-areaal in. Ook wordt het minder geteeld dan bijvoorbeeld triticale. Vorig jaar werd 1,28 miljoen ton aan durumtarwe geoogst, terwijl dat in 2018 nog nagenoeg een miljoen ton meer was.

Frédéric Gond, voorzitter van de sectie durumtarwe bij het schap, weet wel hoe dat komt. “Harde tarwe is een gewas met risico’s. Het is vergeleken met zachte tarwe weliswaar beter bestand tegen de hittegolven en wordt ook duurder verkocht, maar het rendement is minder. Het heeft meer water en ook meer kunstmest nodig. Zachte tarwe levert meer op. Dat komt door de oorlog in Oekraïne. Akkerbouwers schatten dat tussen die twee tarwesoorten een verschil moet zijn van €80 tot €100 om durumtarwe rendabel te maken.”

Wensenlijst van Intercereales

Intercereales vreest dat de hele ‘cultuur’ binnen niet al te lange tijd verloren gaat. Dat wordt bevestigd door Panzani, de grootste pastafabrikant van Frankrijk die een derde van de hele oogst opkoopt. “Onze fabrieken kunnen 10 tot 20% meer durumtarwe verwerken, als het er maar was. Telers zouden het wel aandurven als ze zicht hebben op de langere termijn door meerjarige contracten”, zegt directeur Albert Mathieu. Hij merkt daarbij op dat ‘een groot deel van onze durumtarwe wordt geëxporteerd naar Italië, om vervolgens als pasta weer ingevoerd te worden’. “Die kunnen we zelf ook maken. Dat levert weer een bijdrage aan de voedselsoevereiniteit.”

Intercereales heeft daarom een wensenlijst opgesteld. Het schap vraagt overheidssteun voor de ontwikkeling van nieuwe rassen die beter bestand zijn tegen het veranderende klimaat en de daarmee gepaard gaande nieuwe plagen. Juist dat rassenonderzoek wordt ondermijnd door het krimpende areaal. Hierdoor is er onvoldoende schaal om het praktisch uitvoerbaar en rendabel te maken. Een andere eis is dat telers beter toegang krijgen tot openbaar water om hun velden te kunnen irrigeren. Dat is een heet hangijzer op en rond het Franse platteland. De sector werkt zelf ondertussen aan een onderlinge schadeverzekering, de door Mathieu genoemde contracten en meer samenwerking om de keten verder te versterken.