Epidemioloog: juist koeien vaccineren om blauwtong in te dammen

Koeien moeten ook gevaccineerd worden tegen het blauwtongvirus, zegt dierenarts Gerrit Koop. Hij benadrukt dat koeien meer bijdragen aan de verspreiding van het virus dan schapen.

Om de overdracht van het blauwtongvirus te verkleinen, moeten juist ook koeien gevaccineerd worden. Die dragen veel meer bij aan de verspreiding van het virus, zegt Gerrit Koop, dierenarts en veterinair epidemioloog aan de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht. Hij sprak donderdagmiddag tijdens een live rondetafelgesprek van de Universiteit Utrecht.

Sinds deze maand zijn er twee vaccins beschikbaar in Nederland tegen de nieuwe blauwtongvariant die afgelopen najaar rondging. Vandaag, vrijdag 24 mei, werd bekend dat er een derde vaccin tegen blauwtong voor koeien en schapen beschikbaar is in Nederland, met 2 miljoen doses direct leverbaar.

Vaccinatiestrategie

In eerste instantie is de vaccinatiestrategie gericht op het vaccineren van schapen, omdat het blauwtongvirus bij schapen vorig jaar de grootste welzijnsschade aanrichtte. In de rundveehouderij lijkt de belangstelling om te vaccineren op dit moment nog lager, zo blijkt uit gesprekken met diverse dierenartsen.

We hebben een kans om transmissie te verlagen

Koop benadrukt echter het belang om ook runderen te vaccineren. “Er is nu heel snel heel veel vaccin beschikbaar, een veel gunstiger scenario dan we hadden verwacht. We hebben nu een kans om transmissie substantieel omlaag te brengen. Dan moet je wel degelijk ook de koeien hebben, die dragen veel meer bij aan de verspreiding dan schapen.”

Zijn boodschap aan zowel dierenartsen als veehouders is dan ook om te zorgen dat zoveel mogelijk dieren gevaccineerd worden. “Uiteindelijk maakt dat een wereld van verschil,” aldus Koop. Als er voldoende vaccinatiegraad komt, zal de verspreiding afnemen en kan Nederland op een gegeven moment ook weer vrij van het virus komen, verwacht hij.

Vaccinatiegraad van 80% cruciaal tegen blauwtong

Reinard Everts, dierenarts en directeur van de Nederlandse Schapen- en Geitenfokkersorganisatie (NSFO), beaamt die boodschap. Hij wees tijdens het rondetafelgesprek op Italiaanse studies die lieten zien dat vanaf een beschermingsgraad van 80% in regio’s het virus nagenoeg verdween. Hij benoemde dat er veel Nederlandse bedrijven zijn in gebieden waar vorig jaar behoorlijk veel blauwtong was, waar volgens recent tankmelkonderzoek nog geen 50% van de dieren antistoffen heeft – en waar het dus opnieuw mogelijk is om transmissie te krijgen.

We willen niet dat het virus endemisch wordt

“We moeten echt met elkaar zorgen dat we vaccineren. We willen niet dat het virus endemisch wordt,” benadrukt Everts. Onder schapen is de hoeveelheid antistoffen nog lager, omdat veel dieren die het virus gehad hebben dit niet overleefd hebben. Volgens gegevens van de NSFO is 3 op de 4 schapen die het virus vorig najaar kregen, doodgegaan; zo’n 75%.

Het zuiden van Nederland bleef vorig jaar grotendeels gespaard van het virus. Mathilde Uiterwijk, dierenarts-microbioloog en wetenschappelijk medewerker bij het Centrum Monitoring Vectoren van de NVWA, wees vooral op de windrichting als oorzaak. De uitbraak startte in het midden van Nederland, en de dominante windrichting is meestal zuid/zuidwest. “Ik zou niet verwachten dat het zuiden dit jaar opnieuw gespaard blijft,” zei Koop hierover. “Ik denk dat het virus nu overal zit.”