8% minder schapen door blauwtong

Met name onder dieren in de leeftijdscategorie tussen de zeven maanden en één jaar (-15,6%) en ouder dan één jaar (-6,8%) is de afname groot. De daling van het aantal schapen is het grootste in Noord-Holland en Utrecht. In deze provincies nam het aantal dieren met respectievelijk 15,7 en 15,4% af.

De impact van het blauwtongvirus op het aantal geiten lijkt beperkt: de geitenstapel is met 9.000 (1,6 %) afgenomen ten opzichte van 2022. Deze daling is in lijn met de afname van het jaar ervoor. Het aantal runderen was in december 2023 met 3,7 miljoen dieren 0,7% lager dan het jaar ervoor.

Hoop op vaccin tegen blauwtong

De daling van het aantal schapen komt niet als een verrassing. Tijdens de blauwtonguitbraak was de sterfte zo hoog dat kadaverophaaldienst Rendac ook in het weekend extra moest rijden. De sterfte door blauwtong is ingeschat op bijna 52.000 schapen en ruim 7500 runderen.

Bij rundvee zorgde het blauwtongvirus ook voor verhoogde sterfte, maar niet in de mate zoals bij schapen. Op rundveebedrijven waar symptomen van blauwtong waren, lag de sterfte van de volwassen dieren 3,5 keer hoger dan in voorgaande jaren. Ook op bedrijven die geen verschijnselen gemeld hadden, was de sterfte 1,5 keer hoger dan normaal.

De hoop is erop gevestigd dat er komend jaar gevaccineerd kan worden tegen blauwtong. Adema maakte vorige maand bekend dat een farmaceut werkt aan een vaccin, dat mogelijk beschikbaar komt voor het nieuwe knuttenseizoen.

Garantiefonds blauwtongvaccin

Schapenorganisatie NSFO, Vee&Logistiek, LTO Schapenhouderij en de ketenorganisatie schapenhouderij Nederland hebben een garantiefonds opgericht om farmaceuten zekerheid te geven over het aantal doses vaccin dat Nederland afneemt. Doelstelling is dat in het fonds € 1 miljoen aan garantstellingen wordt verzameld. Dierhouders worden gevraagd een bedrag toe te zeggen.

De organisaties hopen zo te voorkomen dat de schapenhouderij in Nederland achter het net vist, doordat vaccins naar landen gaan waar overheden actiever meedenken en wel garant staan voor vaccinafname. De Nederlandse overheid doet dat niet. Via blauwtongvaccin.nl zijn inmiddels 138 toezeggingen, met een toegezegd bedrag van ruim € 55.000.

Nooit sprake van dubbele betaling

Via het garantiefonds kunnen veehouders nog geen vaccin kopen. Dan kan alleen als het beschikbaar is via de dierenartsen. Een uitkering vanuit het garantiefonds aan een farmaceut kan alleen als ze een goed werkend en veilig vaccin hebben en er onvoldoende gevaccineerd blijkt te worden. “Die kans achten we natuurlijk heel klein, maar we merken dat er vanuit het verleden wel wat reserveringen zijn ontstaan bij farmaceuten”. aldus directeur Reinard Everts van NSFO.

“Bij de laatste blauwtongepidemie in 2019 in België zijn er miljoenen vaccins in pakhuizen blijven liggen. Dit omdat de epidemie veel minder heftig was en schapen- en rundveehouders geen geld meer wilden uitgeven aan vaccins. Farmaceuten zijn toen toch betaald, door afgegeven overheidsgaranties. Met een garantiestelling worden er makkelijker meer productielijnen opengesteld, zodat er zo snel mogelijk voldoende doseringen gemaakt worden. Omdat onze overheid geen garantiestelling wil afgeven, en overheden in het buitenland mogelijk wel, zijn we nu dit private initiatief gestart. We kunnen het ons gewoonweg niet veroorloven om langer dan noodzakelijk op blauwtongvaccin te wachten.”

Als vaccins gewoon worden afgenomen door dierhouders, dan treedt het garantiefonds niet in werking. Er is dus nooit sprake van een dubbele betaling.