‘Voer debat over vlees op feiten, polarisatie leidt tot vertraging’

Dierenrechten- en milieuorganisaties grijpen dit advies gretig aan om vleesconsumptie, en in het kielzog de dierhouderij, aan te pakken. Zoals Natuur&Milieu die hier een oproep in ziet om stuntprijzen op vlees te schrappen. Jumbo is nu als eerste overstag. De zelfverklaarde ‘barbecuekoning van Nederland’ stopt met vleespromotie. Uiterlijk in mei ligt de laatste ‘van/voor’-aanbieding in de schappen. Wakker Dier, die de focus op Jumbo had, reageert verheugd. De organisatie bezigt termen als ‘grote bewondering’ en ‘moed’. Uit de landbouwhoek klinken andere geluiden.

Let wel: 95% van de Nederlanders eet nog vlees!

Toch is de vraag of de portemonnee de enige reden is om minder vlees te eten. Let wel: 95% van de Nederlanders eet nog vlees! Omdat vlees in het menu past, lekker is en voedzaam. Feit is wel dat de vleesconsumptie licht daalt. Ieder heeft tegenwoordig zijn eigen cijfers, maar laten we de cijfers van de Vleesnota 2023 aanhouden. Vooral welzijn en klimaat zijn zwaarwegende motieven.

Angel in de eiwittransitie

Ook omwille van gezondheid zouden sommigen vlees willen minderen, maar dat is nog best lastig. Het is meteen ook de angel in de eiwittransitie. Volgens de net gepresenteerde eiwittransitiekaart zijn circa 500 bedrijven en organisaties actief in dit traject, met een productiewaarde van ruim € 880 miljoen. Het zijn interessante ontwikkelingen, zoals in de teelt van veldbonen, soja.

Je kunt niet zeggen dat vlees per definitie fout is, en plantaardig goed

^{Hoogleraar Voeding en Gezondheid Jaap Seidell}

Maar in het verdere procedé tot vlees- of zuivelvervanger is nog een hele weg te gaan. De producten bevatten al snel te veel zout, vet en suiker. Het is ook de harde conclusie van Jaap Seidell. Volgens de Amsterdamse hoogleraar Voeding en Gezondheid kun je niet zeggen dat vlees per definitie fout is, en plantaardig goed. Hij richt zijn pijlen vooral op verwerkte producten. De vleesvervangers zijn in zijn optiek hooguit een tussenstap op weg naar een vers, plantaardig dieet. Hij wil er de kwalificatie ‘noodzakelijk’ nog wel aan toevoegen.

Ruimte voor alternatieven

Waar het vooral op aankomt, is dat het debat op feiten moet worden gevoerd. Klimaat, welzijn, gezondheid; ieder heeft zijn parameters. Polarisatie vertraagt, leidt tot weerstand in de discussie. Dat is overigens niet alleen in dit traject zo, maar overal. Wees open over de agenda. En zeker ook: accepteer andere routes. Dat is voor veel partijen misschien nog wel de grootste opgave.

Het geeft meteen ook antwoord op de vraag of die plantaardige beweging nu een bedreiging voor de veehouderij is. Nee! Dierlijk blijft belangrijk. Er is alleen wel ruimte voor alternatieven. Dat is tegelijkertijd ook een businesskans.