Succesvol transitiemanagement met de juiste data

Het belang van goed transitiemanagement is algemeen bekend. Maar tot voor kort wisten we weinig over vroege indicatoren die wijzen op gezondheidsprobleem bij vaarzen en koeien.

Activiteitenmonitoringssystemen zoals Nedap CowControl zijn hierin een echte gamechanger. De mogelijkheid om de activiteit van individuele koeien tijdens de droogstand en het begin van de lactatie te volgen, leverde ons een schat aan inzichten en gegevens op. Deze gegevens gebruiken we om potentiële ‘rode vlaggen’ tijdens de transitieperiode te identificeren en vroegtijdig in te grijpen. Maar welke gegevens zijn dit nu precies?

Vreettijd en tijd tot eerste inseminatie

De “Sense of Sensors in Transition Management Study”, die in 2016 in Nederland van start ging, maakt gebruik van sensorgegevens van monitoringssystemen en veterinaire controles, om vroege indicatoren en benchmarks te ontwikkelen voor een succesvolle transitiefase. Deze studie legde een verband bloot tussen de vreettijd tijdens de transitiefase en een vroegere eerste inseminatie, wat van invloed kan zijn op de voerstrategie voor droogstaande koeien. Droogstaande koeien die vier weken voor het afkalven meer vreettijd hadden, waren eerder klaar voor een volgende inseminatie dan koeien die minder lang vraten. Koeien die drie tot vier weken na afkalven meer vraten, waren ook eerder klaar voor volgende inseminatie.

Activiteitenmonitoringssystemen stellen veehouders in staat om de vreettijd van individuele koeien én van de hele kudde in de gaten te houden. Deze systemen sturen waarschuwingen als de vreettijd van een koe daalt óf als deze lager is dan het gemiddelde van de kudde. De waarschuwing stelt de veehouder in staat om in te grijpen, het voerplan aan te passen, een dierenarts te bellen of een nieuw rantsoen voor droge koeien uit te stippelen. Vroegtijdig ingrijpen kan resulteren in een verbeterde vreettijd en een kortere tussenkalftijd.

Vreetactiviteit en melkproductie

Vreetgegevens van activiteitenmonitoringssystemen kunnen ook iets zeggen over de komende lactatie. Een korte vreettijd tijdens de droogstand kan een vroege indicator zijn voor een verminderde lichaamsconditie, lagere melkproductie, ziekten en/of een langere tijd tot de eerste inseminatie. Op basis van de gegevens over de vreettijd en de gewenste melkproductie, kun je het rantsoen aanpassen.

Voorbeeld uit de praktijk

Op één bedrijf in het onderzoek was de melkproductie van verse vaarzen ondermaats in vergelijking met de oudere koeien. Uit Nedap CowControl bleek dat de koeien 24% van de dag aan het eten waren, wat normaal is. Nadat de veehouder had uitgesloten dat vreten een probleem was, ging hij dieper graven en zag dat oudere, assertievere koeien aan het voerhek het ruwvoer sorteerden en de beste delen eruit pikten. Als gevolg daarvan kregen de verse vaarzen niet de juiste voedingsstoffen binnen.

Nadat de boer zijn voerstrategie had veranderd om het sorteren tegen te gaan, toonden de data uit de CowControl onmiddellijk de gewenste veranderingen aan: een langere herkauwtijd, een langere ligtijd en minder concurrentie bij het voerhek. Jongere koeien kregen zo een beter gebalanceerd rantsoen om de melkproductie te maximaliseren. De gemiddelde melkproductie voor koeien van de eerste lichting steeg met 4%.

De waarde van data

In dit praktijkvoorbeeld vertelde het activiteitenmonitoringssysteem de boer dat de vreettijd van de verse vaarzen normaal was. De normale vreettijd wees op een mogelijk probleem met de voedingsstoffen, dat hij visueel vaststelde en bevestigde met sensorgegevens. De gegevens stelden de veehouder ook in staat om het directe effect van de aangepaste voerstrategie te controleren. Dit laat zien hoe sensorgegevens waarde genereren, als ze gekoppeld worden aan de kennis van de boer over voerstrategie, voermanagement en stalkenmerken.

Kauwactiviteit en risico op ketose en melkziekte

Monitoringsgegevens over kauwactiviteit (eten en herkauwen) kun je ook gebruiken om vroege tekenen van ketose en melkziekte (hypocalcemie) op te sporen. Koeien die minder kauwen gedurende de gehele droogstandsperiode, lopen een hoger risico op het ontwikkelen van deze stofwisselingsziekten. Gebaseerd op benchmarks die in het onderzoek zijn vastgesteld, detecteert een activiteitenmonitoringssysteem subtiele veranderingen in kauwactiviteit, die wijzen op ketose of melkziekte, nog vóórdat er visuele symptomen zichtbaar zijn. Zo daalde op een praktijkbedrijf de kauwactiviteit van de koe aanzienlijk op de dag voor het afkalven. De koe bleef sloom tot ze behandeld werd voor ketose, die pas op dag zes zichtbaar werd.

^{Data-analyse van de totale kauwtijd laat zien dat koeien met ketose minder vreten en herkauwen dan de rest van de kudde. Een attentie op droge koeien met abnormaal kauwgedrag maakt tijdige interventie mogelijk.}

Vroege ziekte-opsporing bespaart kosten

Systemen voor activiteitenmonitoring sturen een waarschuwing als de afgenomen kauwactiviteit langer dan één of twee dagen aanhoudt. Boeren kunnen dan bepalen of er sprake is van een managementprobleem voor de hele groep of een individueel geval van ketose. Vroegtijdige opsporing en behandeling van ketose en andere stofwisselingsziekten vóórdat er klinische symptomen zijn, levert een aanzienlijke kostenbesparingen op. Een melkveebedrijf met 100 koeien en een ketosepercentage van 30% kan ongeveer € 7.050 per jaar verliezen.¹ In dit voorbeeld zou een verlaging van het percentage met slechts 5% resulteren in een kostenbesparing van € 1.325 per jaar. De impact van ketose reikt verder dan het begin van de lactatie, dus het is belangrijk om koeien die risico lopen, vroeg op te sporen en in te grijpen met het oog op haar productiviteit gedurende de gehele lactatie.

Toekomst van transitiemanagement voor koeien

De studie gaat verder met het onderzoeken van relaties tussen de droogstandsperiode en de vroege lactatieperiode. Het doel van de onderzoekspartijen is om de succesfactoren van een gezonde transitiefase te blijven identificeren; factoren die ons in staat stellen om indicatoren te ontwikkelen die activiteitmonitoringssystemen kunnen meten. Kauwactiviteit is slechts één voorbeeld. Ons doel is om alle dieren te identificeren die risico lopen op problemen, en we zullen blijven werken om dit doel te bereiken.

Meer weten over Nedap CowControl?

Wil je meer info over Nedap CowControl of andere oplossingen van Nedap? Of wil je op de hoogte blijven van de nieuwste technologische ontwikkelingen in de melkveehouderij? Check de website en meld je aan voor de nieuwsbrief.

Bekijk het overzicht van distributiepartners van Nedap CowControl zoals uw melkmachinefabrikant of fokkerijorganisatie.

1. Bron: McArt, J.A.A., Nydam, D.V, & Overton, M.W. (2015 Hyperketonemia in early lactation dairy cattle: a deterministic estimate of component and total cost per case. Journal of Dairy Science, 98(3), 2043–54.