Strengere stikstofnormen vanwege gevoelige natuur

“De noodzaak om stikstof te verminderen was al hoog. Door de nieuwe wetenschappelijke inzichten is onze opgave helaas groter geworden. Dat is zorgwekkend nieuws voor de natuur en voor iedereen die zo hard werkt aan onze gezamenlijke opgaven om de natuur te herstellen. Het is ook vervelend nieuws voor iedereen die behoefte heeft aan vergunningsruimte. De komende tijd wil ik het RIVM laten onderzoeken welk effect onze huidige inzet heeft om de wettelijke natuurdoelen te halen en wat mogelijk nog aanvullend nodig is”, reageert demissionair minister Christianne van der Wal op de geactualiseerde cijfers.

Hoger dan gedacht

De Kritische Depositie Waarde (KDW), de hoeveelheid stikstofdepositie die mogelijk is zonder dat er schade ontstaat, moet iedere tien jaar worden herzien. De KDW verschilt per natuurtype. Bij de huidige actualisatie van de KDW’s door WUR blijkt dat bij 32 van de 81 natuurtypen de KDW lager wordt dan nu. Twee natuurtypen kunnen meer stikstof hebben dan gedacht en de overige 47 natuurtypen blijft deze gelijk. De gemiddelde verlaging van de KDW’s is 7% en loopt soms op tot 36%.

Daarnaast blijkt uit een actualisatie van de stikstofdepositie door RIVM dat de stikstofdepositie hoger is dan gedacht. Dit blijft volgens de prognoses ook zo. In de verwachting voor 2030 gaat de gemiddelde totale depositie van 1236 mol/ha/jaar naar 1309 mol/ha/jaar. Over de oorzaak van de hogere depositie wil RIVM nog niet meer zeggen dat dat er meerdere oorzaken zijn. De nieuwe cijfers worden in oktober verwerkt in een nieuwe versie van Aerius, waarmee ze gebruikt kunnen worden voor vergunningverlening.

Tegenvaller in stikstofdossier

De hogere depositie en de hogere gevoeligheid van de natuurtypen, zorgt ervoor dat de natuurdoelen verder uit zicht zijn. Terwijl er eerder vanuit werd gegaan dat in 2030 43% van het oppervlakte stikstofgevoelige natuur in Nederland onder de KDW komt, wordt met de nieuwe cijfers bij 30% van de natuurgebieden aan de KDW voldaan. Voor 2025 is de verwachting nu 29% onder de KDW, wat eerst 39% was. Bij deze berekeningen is nog geen rekening gehouden met de gebiedsplannen en de aanpak van piekbelasters. In de stikstofwet is vastgelegd dat in 2025 ten minste 40% onder de KDW moet zijn.

In een brief aan de Tweede Kamer erkent de minister dat de impact van het actualisatie groot is en dat het een enorme tegenvaller is in het stikstofdossier. De minister voegt er aan toe dat de grote fluctuaties in de cijfers het sturen op stikstofdepositie gerelateerd aan de KDW het lastig maakt om consistent beleid te maken. Hoewel er zoektochten zijn naar alternatieven voor de KDW om natuurbescherming te borgen, zijn die er nu nog niet.

Geen effect

Wat de aanpassingen van de KDW en de depositiewaarde betekent voor het beleid, verschilt per gebied. RIVM en het ministerie onderzoeken dit. Voor de openstaande piekbelastersaanpak via de stoppersregeling hebben de nieuwe cijfers geen effect. De doelgroep voor de regeling wordt tussentijds niet veranderd en gaat uit van de aeriuscheck op basis van de cijfers bij aanvang van de regeling.

Het ministerie kijkt samen met provincies wat dit betekent voor de gebiedsprocessen en de vergunningverlening voor PAS-melders en bijvoorbeeld woningbouw en de energietransitie. “Het kabinet blijft het van groot belang vinden dat de toestemmingverlening, binnen de kaders van de wet, zoveel mogelijk doorgang kan vinden en blijft daarom inzetten op het verminderen van de stikstofuitstoot en het verbeteren van het stelsel van toestemmingverlening”, aldus het ministerie.