Risico op verspreiding vogelgriep in Gelderse Vallei is groot

Een groep wetenschappers bracht in opdracht van het ministerie van landbouw het reproductiegetal tussen bedrijven (Rh) in kaart. Dat getal geeft aan hoeveel andere bedrijven door een besmet bedrijf gemiddeld besmet kunnen worden. De Rh is voor vogelgriep in de Gelderse Vallei op basis van de modelberekeningen hoger dan 1, waarmee het risico op verspreiding aanwezig is.

De onderzoekers merken er wel gelijk bij op dat het betreffende gebied duidelijk kleiner is dan in 2003, toen het gebied getroffen werd door een grootschalige vogelgriepuitbraak. Dit komt door de afname van het aantal bedrijven en daardoor toename van de afstand tussen bedrijven in het gebied.

Daar staat tegenover dat de afname van het risico op overdracht door krimp van het aantal bedrijven deels teniet wordt gedaan doordat de overgebleven bedrijven groter zijn geworden. Voor het reduceren van de transmissie is de verlaging van het aantal bedrijven het allerbelangrijkste. “Nieuw te vormen concentraties van bedrijven zijn niet gewenst”, aldus de onderzoekers. In het onderzoek is geen rekening gehouden met bioveiligheidsmaatregelen op bedrijven en met vaccinatie, terwijl dit zeker effect heeft op het risico op verspreiding van ziekten.

Risico op uitbraak varkensbedrijven groter

Voor varkens geldt dat meerdere gebieden in Oost-Brabant en Noord-Limburg en een gebied in Oost-Nederland een zodanig hoge varkensdichtheid hebben dat de Rh groter is dan 1 en er dus risico bestaat voor het ontstaan van een uitbraak van een dierziekte. Het gaat om meerdere gebieden tussen Den Bosch en Venlo, diverse gebieden in de omgeving van Bladel en enkele gebieden tussen Deventer en Hengelo.

Het onderzoek is gebaseerd op de wijze waarop de verspreiding plaatsvond bij de uitbraak van klassieke varkenspest in 1997. De risicogebieden zijn volgens de onderzoekers wel kleiner dan in 1997. Omdat de situatie in de varkenshouderij en de epidemische gegevens vrij gedateerd zijn, zijn bij de aanwijzing van de risicogebieden voor de varkenshouderij grotere onzekerheden dan bij het aanwijzen van het risicogebied voor pluimvee.

Daarnaast is bij het onderzoek geen rekening gehouden met veranderende eigenschappen van ziektekiemen, het effect van preventieve maatregelen op bedrijfsniveau, bioveiligheid en de emissie van deeltjes door veehouderijbedrijven.

Meekoppelkans

Het tegengaan van het risico op uitbraken van dierziekten of zoönosen wordt bij de gebiedsgerichte aanpak aangemerkt als ‘meekoppelkans’. Het is aan de politiek op welke manier hier invulling aan gegeven wordt. Landbouwminister Piet Adema kondigde bij de aanscherping van de aanpak van vogelgriep al maatregelen aan voor risicogebieden. Deze aanpak wordt later dit jaar gepresenteerd.