Raad van State: let op nalevingsrisico’s bufferstroken

Van de Europese Commissie moet Nederland de komende jaren beter gaan handhaven als het gaat om de mestregels, via een ‘versterkte handhavingsstrategie’. Dit in het kader van de derogatie op de nitraatrichtlijn, die voor de komende jaren nog (deels) verleend is.

Tegelijk zorgt de stapeling van regels over bufferstroken en teeltvrije zones voor veel onduidelijkheden voor zowel boeren als voor toezichthouders, constateert de Raad van State. Dit kan leiden tot verminderde naleving en tot minder effectief toezicht op de naleving van de regels, concludeert het adviesorgaan.

Verdere verduidelijking nieuwe regels nodig

De Raad van State vindt dat LNV dit probleem tot nu toe onvoldoende adresseert in de nieuwe regelgeving. De raad adviseert de minister verder te verduidelijken hoe hij mogelijke belemmeringen voor de versterkte handhavingsstrategie in de regels rondom bufferstroken wegneemt. De raad schrijft dit in een advies over de nieuwe regels voor bufferstroken. Dit jaar zijn die regels met stoom en kokend water via een uitvoeringsregeling geregeld; voor de komende jaren wil de overheid dit vastleggen in bestaande wetten. De Raad van State geeft hierover advies.

Volgens de Raad van State is er nog iets wat ‘klemt’: het feit dat RVO de kaartlaag met bufferstroken in zijn systemen waarschijnlijk ook op1 januari 2024 nog niet af heeft. Ondertussen wordt de prikkel om te frauderen met mest groter, signaleert de raad. Dit komt omdat er minder oppervlakte is waarop mest uitgereden kan worden en de kosten van mestafzet hierdoor omhooggaan.

Ook de Voedsel- en Warenautoriteit heeft de Raad van State gewaarschuwd voor het risico dat de regels rondom bufferstroken slecht nageleefd zullen worden. Zij vragen zich af of de regels voldoende effectief gehandhaafd kunnen worden.

Twijfels over haalbaarheid maatwerk

De Raad van State heeft daarnaast een andere opmerking. Via de nieuwe regelgeving zou het mogelijk zijn de regels voor bufferstroken via maatwerk vanaf 1 januari 2026 te versoepelen. Dit terwijl Nederland ook moet voldoen aan de Nitraatrichtlijn en de Kaderrichtlijn Water. De Raad van State vraagt zich af of maatwerk wel mogelijk is, gezien de doelstellingen uit die richtlijnen. Het advies is: goed vastleggen dat maatwerk er niet toe mag leiden dat aan de genoemde richtlijnen niet kan worden voldaan.