‘Oproep aan boeren: omarm de dierwaardige veehouderij’

De meeste boeren hebben veel te winnen bij een dierwaardige veehouderij. Het is dé weg uit de stikstofcrisis, dé weg om de veehouderij toekomstbestendig te maken, het geeft meer waardering en biedt kansen. Bij dat laatste bedoelen we kansen voor akkerbouwers, voor tuinders én voor de meeste veehouders. Het is dan ook jammer dat de meeste boeren zich stilhouden in het huidige publieke debat en niet opstaan om de Wet Dieren publiekelijk te omarmen.

De Nederlandse landbouwpolitiek weet al decennia dat de mestberg ergens aangepakt moet worden, maar laat dat na. Met rotregeltje na rotregeltje, waar boeren terecht gek van worden, proberen ze de impact van die enorme mestberg binnen de perken te houden. Maar echt het probleem bij de hoorns pakken durft niemand. De veestapel blijft gigantisch, net als het gebruik van kunstmest en de importstroom van veevoer.

Stikstofcrisis

Caring Farmers ziet in dierwaardigheid een kansrijke route om uit de stikstofcrisis te komen. Een integrale route voor meer dierenwelzijn, meer biodiversiteit, minder klimaatimpact en schonere water en lucht. Dat is ook een route die 80% van de consumenten wil en snapt. Maar dan moeten we het wel goed doen.

Het is vooral ook een route waardoor we niet minder maar méér boeren kunnen behouden in Nederland, terwijl het aantal dieren flink slinkt: meer akkerbouwers, meer tuinders, meer gemengde bedrijven. En ja, ook meer veehouders. Want als er géén grote beleidsverandering wordt doorgevoerd, verliezen we met de huidige koers de meeste veehouders door schaalvergroting, gebrek aan opvolger of een verminderde vraag naar dierlijke eiwitten. Alle grote supermarkten zetten terecht in op een eiwittransitie van 60/40 naar 40/60. En Nederland staat daar echt niet alleen in.

Voedselzekerheid

Het klimaat is het afgelopen jaar al 1,5 graden opgewarmd, en vooral akkerbouwers merkten dat. In 2023 konden de aardappels niet worden geoogst, terwijl 2022 juist de droogte parten speelden. Voor de voedselzekerheid is het steeds belangrijker dat we efficiënter worden, en dat betekent voedsel produceren voor mensen waar dat kan, en het dier steeds meer uit de keten halen.

De Dierenbescherming en Caring Farmers lieten samen een Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse maken. Hieruit blijkt dat de transitie naar een dierwaardige veehouderij de maatschappij meer brede welvaart oplevert. En €2 miljard. In de opdracht voor de maatschappelijke kosten en batenanalyse werden de volgende uitgangspunten meegegeven:

• houd dieren volgens de laatste wetenschappelijke inzichten over dierwaardigheid,
• behoud zoveel mogelijk veehouders,
• maak de veehouderij grondgeboden (zoveel vee als we van eigen land kunnen voeden),
• betaal de boer een goede boterham zorg voor een marktconform inkomen voor de boer,
• en ga ervanuit dat de consument in 2040 de eiwitbehoefte volgens de Gezondheidsraad invult met 60% plantaardig en 40% dierlijk.

De uitkomst is een veestapel met 25 miljoen dieren verdeeld over twintigduizend veehouders met gemiddeld ofwel 11.000 kippen, 80 zeugen met bijbehorende 900 biggen, 65 melkkoeien plus alle bijbehorende kalveren. De gemiddelde Nederlander zal dit een gigantisch grote veestapel vinden voor een klein land met 17 miljoen inwoners. Ook zullen zij bij 11.000 kippen of 800 varkens denken aan een groot en intensief bedrijf.

Veehouderij van de toekomst

Toch zou dit dé dierwaardige, extensieve en natuurinclusieve veehouderij van de toekomst kunnen zijn. Met deze veestapel:

• produceren we wat de Nederlandse markt vraagt om álle Nederlanders van de benodigde dierlijke eiwitten voorzien. Vraag en aanbod zijn op elkaar afgestemd;
• kunnen we kalfjes bij de moeder laten, biggen in de modder laten wroeten en kippen onder de boomgaard laten scharrelen. Dat maakt het werk leuker;
• hoeven we geen veevoer meer te importeren uit de Amazone en is antibiotica nauwelijks meer nodig want de dieren zijn gezond en robuust;
• en, ook erg belangrijk, het biedt een gezond inkomen aan een groeiend aantal akkerbouwers, tuinders en gemengde bedrijven.

De transitie is duur en moeilijk, dat is waar. Maar het levert ook miljarden op. We besparen miljarden aan milieukosten: de stikstofcrisis wordt opgelost, en we halen water- en klimaatdoelen. 0ok in de zorg worden miljarden aan kosten bespaard: minder fijnstof en een gezonder dieet leveren de maatschappij geld op.

Nieuwe Autoriteit Dierwaardigheid

De convenantstafel wil een nieuwe Autoriteit Dierwaardigheid, vergelijkbaar met de Diergeneesmiddelen Autoriteit, en de Tweede Kamer gaat daar mee instemmen. Deze autoriteit zal in de gaten houden dat boeren niet in hun hemd komen te staan maar dat de transitie eerlijk verloopt tussen boer, markt en overheid. Ervan uitgaande dat de maatschappij een eiwittransitie heeft doorgemaakt in 2040, wordt voedsel voor mensen niet duurder. Wel gezonder voor hetzelfde geld.

Het is ook een transitie die meer werkplezier geeft, want waar niemand van ons couperen of onthoornen een leuke bezigheid vindt, genieten we allemaal van tevreden dieren. Ook de maatschappelijke waardering zal toenemen. 85% van de Nederlanders wil het. Laten we daarom samen – dus ook met de akkerbouwers en tuinders – pleiten voor deze verandering, hoe eng verandering ook soms kan zijn. Boeren, laat van je horen.