Oprichter Boerderij van de Toekomst: ‘Boeren leren van ons en vice versa’

Projectleider, ontwikkelaar, communicator. Allemaal rollen die Wijnand Sukkel (66) volgens collega’s vervult op de Boerderij van de Toekomst. Hij is ook de geestelijk vader van deze experimentele proefboerderij in Lelystad. Vindt hij trouwens wel een mooie titel.

De eerste fase van vier jaar (2020-2023) zit erop. Tevreden met de resultaten? “We hebben veel bereikt, maar zijn er nog lang niet. Als je bezig bent om een landbouwsysteem dat zich in honderd jaar heeft ontwikkeld radicaal te veranderen, weet je van tevoren dat niet alles in één keer goed gaat. Dat hebben we ervaren. Neemt niet weg dat de eerste fase van dit uitdagende experiment best geslaagd is.”

De Boerderij van de Toekomst is gevestigd op grond van Wageningen UR in Lelystad. De bedenkers, onder wie dus Wijnand Sukkel, hebben hier een testlocatie opgezet om akkerbouwers en vollegrondstelers te inspireren radicaal te verduurzamen.

Experimenteren met innovatieve technieken

Strokenteelt, vaste rijpaden, diversiteit aan gewassen, robotisering, noem maar op, met een scala aan innovatieve technieken is hier geëxperimenteerd. “Lang niet alles hebben we zelf bedacht. Het ging er ons om die technieken verder te brengen en in te passen in een toekomstbestendig landbouwsysteem. En daarover te communiceren met agrariërs. In dialoog over onze successen, maar ook over de tegenvallers. Boeren leren van ons, ze gaan nadenken over wat ze op hun eigen bedrijf kunnen doen. En wij leren weer van hun.”

De uitdagingen waar de landbouw voor staat, worden steeds ingewikkelder. Sukkel: “De Club van Rome sprak er in de jaren zestig al over. Toen werd al de noodklok geluid. De landbouw moest schoner, milieuvriendelijker. Er zijn nieuwe uitdagingen bijgekomen. Klimaat is daarvan een hele belangrijke. Een fundamentele koerswijziging is daarom nodig, met kleine stapjes komen we er niet.”

Tegelijkertijd is een hoge productie noodzakelijk om de groeiende wereldbevolking te voeden. Als we dat allemaal niet voor elkaar krijgen – én duurzamer, én hoge productie – dan houdt de mensheid op te bestaan, zegt hij. “Ik heb nog jonge kinderen, dat is voor mij een belangrijke drijfveer om de Boerderij van de Toekomst tot een succes te maken.”

Grondkwaliteit fors verbeterd

Met vaste rijpaden en ondiepe grondbewerking is de bodemkwaliteit fors verbeterd. “Minder grondverdichting, dat vind ik een van de grootste successen. Vooral dit jaar hebben we daarvan geprofiteerd. We kregen door toepassing van het vaste rijpadensysteem onze consumptieaardappelen afgelopen voorjaar op tijd in de grond, waardoor we relatief vroeg konden oogsten. De ellende waar de meeste telers dit najaar mee kampten, bleef ons bespaard. Dat heeft alles te maken met een betere doorlaatbaarheid van de grond.”

Hij noemt een ander succes. Het gebruik en schaderisico van chemische middelen ligt op de testlocatie inmiddels 60 tot 90% lager dan gemiddeld in de sector. “Dat is gelukt door een combinatie van maatregelen. Gebruik van resistente rassen, slim plannen van de teelten, inzet van vroege waarnemingstechnieken, pleksgewijze toediening en teelt in stroken zijn de belangrijkste. Die combinatie leidt tot fors minder milieuschade.”

Strokenteelt een vloek en een zegen

Strokenteelt bleek tegelijkertijd een hinderpaal. “De stroken leiden tot meer biodiversiteit, fantastisch, maar ze bieden ook voedsel en schuilmogelijkheden voor muizen. Die vraten aan onze gewassen. Het is lastig om een balans te vinden tussen biodiversiteit en hoge voedselproductie.”

Per jaar ontvangt de Boerderij van de Toekomst zo’n 3.000 bezoekers, waarvan een kwart boeren. “We hopen komende jaren op meer agrarische bezoekers. Ik vind het belangrijk dat boeren niet alleen nadenken over morgen, maar ook over de verdere toekomst. De prijzen van kunstmest en diesel gaan onherroepelijk verder omhoog, het gebruik wordt gelimiteerd, plensbuien en langdurige droogte komen steeds vaker voor. Ik zeg: kom naar Lelystad en ga hierover met ons in gesprek.”