Rechtbank verbiedt lelieteler te spuiten op perceel langs woonwijk

De rechtbank in Roermond heeft een lelieteler een verbod opgelegd voor het spuiten van zijn gewas direct naast een woonwijk in het Noord-Limburgse dorp Sevenum.

De bewoners van de wijk hadden een kort geding aangespannen tegen de lelieteler. Ze vrezen voor de gevolgen van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen voor hun gezondheid. De rechter stelt hen in het gelijk.

De lelieteler had al verschillende voorstellen gedaan richting de buurt. Zo stelde hij voor om een bufferzone van 50 meter met daarop een vanggewas aan te houden en om met groene middelen te spuiten. De boer wees er bovendien op dat er op het perceel maar eens in de tien jaar lelies worden geteeld. Daarbij staat het gewas zo’n half jaar op het land.

Gebruik is legaal

De uitspraak ligt gevoelig. De lelieteler spuit met middelen die zijn goedgekeurd door het College voor Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen Ctgb. Gebruik is daarmee gewoon legaal. Volgens de rechtbank betekent dit echter niet dat de middelen veilig zijn. “Bij het testen van de middelen wordt namelijk niet getest op neurologische gevolgen die pas op de lange termijn optreden, zoals de ziekte van Parkinson”, aldus de rechtbank. “Ook wordt bij de testen geen onderzoek gedaan naar ontwikkelingsstoornissen van kinderen.”

Voor de rechtszaak heeft emeritus professor toxicologie Martin van den Berg de lijst met tien middelen bestudeerd die de teler wil gaan spuiten. Zeven van de middelen blijken volgens hem een reële kans te geven op ernstige neurologische gezondheidsschade. In de zeven middelen zitten de vier werkzame stoffen esfenvaleraat, lambda-cyhalothrine, acetamiprid en pendimethalin. Van den Berg voegt er aan toe dat de kans op negatieve gevolgen afhankelijk zijn van de mate van blootstelling. Hij vindt het onverantwoord om de woonafstand van de betreffende akker op 50 meter te stellen. Hij vindt dat de rechter uit voorzorg moet handelen. Dat heeft de Limburgse rechtbank gedaan met het verbod. Wanneer de teler toch besluit te spuiten, moet hij per dag € 5.000 betalen aan de bewoners.

LTO ontdaan over uitspraak

LTO Nederland en KAVB zijn ontdaan over de uitspraak van de rechter. “De rechter schuift de toelating door het Ctgb aan de kant. Zo gaat de rechter voorbij aan de Europese en nationale toelatingseisen en -regels voor gewasbeschermingsmiddelen. LTO en de KAVB vinden dat lelietelers en andere telers ervan uit moeten kunnen gaan dat zij middelen die door het Ctgb zijn toegelaten op basis van wetenschappelijk onderzoek kunnen inzetten als dat nodig is”, vinden de organisaties. Ze vinden het zeker van belang dat toegelaten middelen veilig moeten zijn voor mens, dier en milieu. “Als er wetenschappelijke indicaties zijn dat gewasbeschermingsmiddelen minder veilig zijn dan voorheen was aangenomen, dan moet dit serieus en zorgvuldig worden onderzocht”, vinden LTO en KAVB. Ze zijn positief dat het ministerie van LNV het RIVM opdracht heeft gegeven voor onderzoek naar de relatie tussen gewasbeschermingsmiddelen en humane gezondheid.

Het ministerie van Landbouw wil inhoudelijk nog niet reageren op de uitspraak. Demissionair landbouwminister Piet Adema zei vorige maand op het jaarlijkse bloembollencongres kritisch te zijn op de bloemenbollensector, omdat hij vindt dat het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in deze sector veel te hoog is. Adema vindt dat de sector intrinsiek gemotiveerd moet zijn om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen drastisch te verminderen, en niet omdat ngo’s het vragen. Hij vreest dat de sector anders het maatschappelijke draagvlak verliest.

Vorig jaar zomer diende een vergelijkbare zaak over een Lelieteler in Dwingeloo. Daarbij oordeelde de Assense rechtbank dat de teler niet meer mocht spuiten. Het Arnhemse Gerechtshof oordeelde een maand later bij het hoger beroep dat de teler vier middelen mocht blijven gebruiken en zeven middelen niet.