‘Niet elke formerende partij praat met meel in de mond’

Dit jaar had de behandeling van de landbouwbegroting in de Tweede Kamer een extra dimensie. De vaderlandse politiek werd vorig jaar opgeschud met nieuwe verkiezingen. In de politieke agenda werd als gevolg daarvan danig geschoven. Dat betekende dat de landbouwbegroting niet vlak voor de kerst werd besproken in het parlement, maar pas eind januari.

Vlak voor kerst zijn Kamerleden vaak moe, lopen de ergernissen wat op en wordt het daardoor in de debatten niet altijd gezelliger. Maar in het nieuwe jaar, na het kerstreces, zijn de batterijen weer opgeladen, ogen de parlementariërs fris en fruitig en zijn de landbouwwoordvoerders misschien ook wel extra goed gemutst na een gezamenlijk uitje naar de Grüne Woche in Berlijn.

Formatiesluier

Eigenlijk was het best een leuke bijeenkomst, afgelopen woensdag en donderdag. Woensdag hing er wel een verhullende deken over het debat, dat de formatiesluier heet. De woordvoerders van PVV, VVD , Nieuw Sociaal Contract en BBB konden of wilden niet het achterste van hun tong laten zien.

Caroline van der Plas (BBB) ging elke lastige vraag uit de weg onder verwijzing naar de formatie. “Ik ga niks zeggen over wat er besproken wordt in de formatie. Ik zeg dus ook hier niks over” was ongeveer haar antwoord op elke vraag, waarin ook maar een suggestie zat naar het standpunt van BBB in de formatiegesprekken.

Het was duidelijk dat de partijen die in de informatiefase zitten het lastig hebben om vrijuit te spreken. Het is ook niet handig om tijdens de onderhandelingen je positie open en bloot prijs te geven, want voor je het weet krijg je dat in de gesprekken achter gesloten deuren weer terug.

Visiestuk over toekomst van de landbouw

Nieuw Sociaal Contract kwam desondanks bij monde van Harm Holman met een uitgewerkt idee over de toekomst van de landbouw aan de hand van een visiestuk van Wageningen Universiteit. In die visie zal er een kleinere veehouderij zijn, met de melkveehouderij als drager van het platteland. Holman voelt bijvoorbeeld wel voor een permanente opkoopregeling, die de structuur van de landbouw ten goede komt en waarbij juist de achterblijvende en verouderde bedrijven bij voorkeur gebruik kunnen maken van beëindigingsregelingen.

Visie PVV over landbouw tijdens begrotingsbehandeling

Ook opvallend was de aangepaste toon van PVV’er Jeanet Nijhof-Leeuw. De PVV heeft in de afgelopen jaren zelden zo inhoudelijk en meedenkend gedebatteerd over de stikstofproblematiek. Waar stikstof in het verleden voor de PVV nog een gecreëerd probleem was (aldus Geert Wilders), zit de partij nu niet langer op de lijn dat het beleid helemaal van tafel moet. Bijstellen, zegt Nijhof-Leeuw, is het hoogst haalbare. “Als je wat wil veranderen, dan zal je daar een meerderheid voor moeten hebben. Op dit moment lijkt mij die in de volle breedte van de Kamer op het bijstellen van het beleid te zitten.”

Waar de formerende partijen precies staan, zal overigens pas over een paar weken blijken, als er over de landbouwbegroting wordt gestemd. Dan is er mogelijk ook iets meer bekend over de voortgang van de kabinetsvorming.