‘Melkvervangers geen bedreiging voor de zuivelconsumptie’

Er is al jaren sprake van een dalende consumptie van drinkmelk. Dat is merkwaardig omdat melk een gewaardeerd product is met een goede voedingswaardescore. Het bevat eiwit en is een bron van de vitamines B2, B12 en van calcium. Vitamine D en calcium zijn goed voor sterke botten. Het vet in volle melk bevat wel veel verzadigde vetten. Dit vergroot in principe het risico op hart- en vaatziekten, al is dit sowieso al laag als je halfvolle melk drinkt. Anderzijds zou een dagelijkse portie zuivel het risico op darmkanker verkleinen. Het Voedingscentrum adviseert om elke dag enkele porties melk en melkproducten te gebruiken. Uit eerder onderzoek van het RIVM bleek dat ruim de helft van de Nederlanders dat advies haalt, maar dat er ook een groot deel is dat ‘te weinig’ zuivel consumeert.

Onderzoek zuivelconsumptie in de VS

In de Verenigde Staten (VS) deden ze recent onderzoek naar consumptie melk. Ook daar zie je de dalende trend in drinkmelkconsumptie en dat een groot deel van de consumenten zich niet aan het voedingsadvies met betrekking tot zuivel houdt. Het is lastig onderzoeken te vergelijken, maar mijn indruk is dat de Nederlandse consument beter naar voedingsadvies luistert dan Amerikanen.

‘Zuivelvervangers’ blijken vaak geen echte melkvervangers te zijn

Uit het onderzoek blijken een aantal dingen. Allereerst dat de dalende trend in de melkconsumptie een cultureel patroon is dat met gewijzigde voedingsgewoonten te maken heeft. Ook blijkt dat de daling van drinkmelkconsumptie is versneld door de opkomst van ‘plantaardige zuivelvervangers’ zoals haverdrinks. Wat ook blijkt is dat meer dan 90% van de huishoudens drinkmelk koopt. Dat blijft ook nog zo als ze ‘zuivelvervangers’ kopen. Er is wel enige verdringing, maar die is toch beperkt. ‘Zuivelvervangers’ blijken volgens het onderzoek vaak geen echte melkvervangers te zijn, omdat ze slechter scoren op voedingswaardes dan melk (met uitzondering van enkele op soja gebaseerde producten). Anders dan in de VS zijn zuivelbenamingen voor alternatieven door het Europese Hof verboden met het oog op misleiding; dus hier wel haverdrink maar geen havermelk.

Groei markt melkvervangers

Een andere bevinding is dat plantaardige ‘melkvervangers’ hun plekje in de markt hebben, maar dat het een niche is en waarschijnlijk ook zal blijven. Veel consumenten zijn inmiddels bekend met het verschijnsel van de ‘zuivelvervangers’, maar desondanks zit er geen sterke groei meer in de markt. In de VS schommelt hun marktaandeel rond de 9%. Daar staat tegenover dat de indirecte melkconsumptie, bijvoorbeeld in de vorm van yoghurts, toetjes en vooral kaas, nog wel groei laat zien.

Volgens mij zijn er belangrijke parallellen tussen Nederland/de EU en de VS. ‘Zuivelvervangers’ zijn vaak niet wat ze pretenderen, maar vullen wel een niche in de markt. Zuivel heeft en houdt ook bij gewijzigde voedingspatronen een stevige plek in het westerse dieet. En dat is maar goed ook.

Lees meer columns van Roel Jongeneel

Haverdrankproducent Oatly zag in het tweede kwartaal van 2023 het verlies weer toenemen. Lees het artikel op Foodagribusiness.nl.