Graan oogsten in 1940: buffelen in de brandende zon

Voor de jongelui van nu: zo deden ze dat vroeger: graan maaien. Deze foto is genomen in 1940. Met de pikhaak en de zicht wordt graan ‘van de been geholpen’. Uren, dagen, weken stonden de maaiers zo voorovergebogen. Met de pikhaak pakten ze een bos stengels, met de zicht, een soort kleine zeis, sloegen ze die af waarna de gemaaide bos opzij werd gelegd. Een groep binders, meestal vrouwen, kwam erachteraan om er een touwtje omheen te doen.

Loeizwaar werk

Loeizwaar werk was het. Botten, pezen en spieren, alles kraakte, knerpte en piepte. En dan was er nog de brandende zon. Op de foto lijkt het of er een donkere lucht aankomt, maar dat is schijn. Graanoogsten deed men, net als nu, bij droog en zonnig weer.
Klagen over al dat ongemak had weinig zin. Het werk moest nou eenmaal gebeuren en niet iedereen beschikte ten tijde van de foto over een zelfbinder. Dat wonderlijke apparaat dat, getrokken voor een paard of heel soms een trekker, als vanzelf een hele rij halmen afmaaide, opraapte en tot bossen knoopte.

Halfronde sikkel

Overigens gebruikten boeren in Zeeland geen pikhaak en zicht, althans niet voor het graan. Daar maaiden zij tot ruim in de twintigste eeuw af met een halfronde sikkel. Dat werkte nog zwaarder dan de zicht en het kostte meer tijd maar je hield een langere stoppel over. Boeren gaven daar de voorkeur aan om zo op hun zware kleigrond meer organisch materiaal te kunnen onderploegen.