Van gangbaar naar bio in fraai verbeterde varkensstal

Het houden van varkens is Ruben Exterkate met de paplepel ingegeven. Maar het biologische segment is nieuw voor hem. Daar is hij ook open over. Exterkate: “Ik doe nog steeds hetzelfde, namelijk varkens houden, maar nu alleen op een andere manier. Tot dusver lukt het goed, maar het is wel één grote ontdekkingstocht.”

_{Tekst gaat door onder de foto}

De Groene Weg

De ontwikkelingen volgden elkaar ook in snel tempo op. In juli 2020 kreeg hij bericht van ketenregisseur De Groene Weg dat hij als leverancier kon toetreden tot hun keten. De termijn dat hij op wachtlijst stond was korter dan verwacht. In juni 2021 zijn vervolgens de eerste biologische biggen geboren. En nog voor kerst 2021 zijn de eerste vleesvarkens geleverd aan De Groene Weg. De laatste datum was min of meer een deadline voor de varkenshouder, vertelt hij met enige trots.

_{Tekst gaat door onder de foto}

Vooral in de periode tussen juli 2020 en de geboorte van de eerste biggen is veel werk verzet. De vergunning en de financiering zijn geregeld, zodat de bouw van start kon. Het bestaande vermeerderingsbedrijf met 750 zeugen is van binnen gestript, de asbestdaken zijn gesaneerd en de boel is helemaal opnieuw ingericht voor het houden van 170 zeugen met eigen aanfok, de gespeende biggen en 1.000 vleesvarkens.

_{Tekst gaat door onder het kader}

Puzzel

De inrichting was een hele puzzel, verklaart Exterkate. De dieren moesten allemaal onderdak krijgen binnen de bestaande stalmuren. Alleen de uitloop is erbij gekomen. Links van de centrale gang zitten de kraamopfokhokken en de zeugen. De rechterkant is ingericht voor vleesvarkens, maar zo nodig ook geschikt voor gespeende biggen.

_{Tekst gaat door onder de foto}

Het is een overzichtelijke, ruime stal geworden met veel daglicht. Dat laatste zorgt tevens voor een fijne werkomgeving. De varkens wekken ook de indruk happy te zijn. Hun staarten zitten mooi in de krul, ze glimmen en zijn druk met het shredderen van het stro. De hokken zijn kurkdroog, ondanks dat deze twee dagen niet zijn uitgemest. De dieren doen hun behoeften keurig in de uitloop.

Sinds twee weken is het plaatje compleet. De afrastering is gereed, zodat de drachtige zeugen de wei in kunnen. Ze hebben een perceel van een hectare, dat in meerdere stukken wordt verdeeld en tevens is voorzien van een modderpoel.

Ik merk dat als de zeugen goed in hun vel zitten ze ook zuinig op hun biggen zijn

Volle overtuiging

Eenmaal gekozen voor het biologische segment gaat de varkenshouder er ook vol voor. Zo is afgezien van boxen in de kraamopfokhokken om de zeugen met werpen een paar dagen vast te kunnen zetten. Exterkate: “We gaan gewoon helemaal voor vrijloop en willen hiermee leren werken. Ik merk dat als de zeugen goed in hun vel zitten ze ook zuinig op hun biggen zijn. Van meer uitval door dooddrukken is dan ook geen sprake”

De zeugen krijgen dus alle ruimte om een stronest te bouwen, waarin hun biggen ter wereld komen. De vloer is onverwarmd. De pasgeboren biggen blijven warm in hun overdekte stronest, met sensorgestuurde warmtelamp, het Vengsysteem. Deze lamp regelt zelf dat de temperatuur in het nest geleidelijk wordt afgebouwd van 36 graden bij de geboorte naar 22 graden, naarmate de biggen ouder zijn. Met 22 graden gaan de lampen uit.

_{Tekst gaat door onder de foto}

Zoogperiode is zes weken

Deze aanpak werkt goed, blijkt uit de cijfers. De zoogperiode van de biggen is zes weken. Als de dieren tien weken oud zijn wegen die maar liefst dertig kilo. Het spenen gaat soepel na een dergelijk lange zoogperiode. Van coli-gerelateerde problemen is geen sprake. De levensgroei in deze periode zit zodoende rond de 400 gram per dag, en soms meer. De biggen hebben dan tevens drie vaccinaties gehad: tegen circo, mycoplasma en PRRS.

_{Tekst gaat door onder de foto}

Voerleverancier Reudink doet proeven met zijn biologisch voer op dit bedrijf. Daarom weegt de varkenshouder alle biggen na geboorte, met spenen en voordat ze het vleesvarkenshok in gaan. Tevens wordt de conditie van de dragende zeugen gemonitord. Voor de identificatie wordt gebruik gemaakt van elektronische dierherkenning. De data leveren veel relevante informatie op, ervaart de varkenshouder. Exterkate: “Ook als ik geen proefbedrijf was, zou ik kiezen voor elektronische dierherkenning.”

_{Tekst gaat door onder het kader}

Dichter op de consument

Een belangrijke reden om te kiezen voor het biologische segment is de transparante, vraaggestuurde keten, legt de varkenshouder uit. Hij heeft meer zekerheid over zijn marge dan met reguliere varkens. Viermaal per jaar stelt De Groene Weg de opbrengstprijs vast, op basis van de afzetmarkt en de kostprijs. Een flink deel van de recente voerprijsstijging van 25% is zodoende sinds afgelopen april verdisconteerd in de opbrengstprijs van de varkens.

_{Tekst gaat door onder de foto}

Exterkate: “Na de bedrijfsovername in 2015 wilde ik niet hetzelfde doen als mijn ouders dertig jaar lang deden. Alle vergunningen lagen klaar om uit te breiden naar 3.000 zeugen. Dat zou een miljoeneninvestering betekenen en productie voor de wereldmarkt, die heel grillig is, zonder enige prijszekerheid. Dat is zeker de laatste jaren het geval door de dominante rol van China.”

Het aaibaarheidsgehalte van dit bedrijf is best hoog

Naast de zakelijke kant speelt ook de maatschappelijke kant een rol om te kiezen voor de biologische sector. Ten eerste wordt de varkenshouder via De Groene Weg indirect betrokken bij de markt en de consument. Maar wekelijks vragen mensen ook of ze op zijn bedrijf mogen kijken, vaak ook groepen. Exterkate: “We leven in een dichtbevolkt land en de sector ligt onder een vergrootglas. Daar kun je niet voor wegkijken. Het aaibaarheidsgehalte van dit bedrijf is best hoog. Dat merk je uit de reacties van mensen, maar ook van lokale bestuurders. Zelfs ook van bestuurders in onze gemeente, die op zich best boervriendelijk is.”

_{Tekst gaat door onder de foto}

Het biologisch varkens houden bevalt prima. Exterkate: “De dieren bepalen meer het ritme op het bedrijf. Veel dingen gebeuren weer net zo als dertig jaar geleden, maar wel met nieuwe technieken. Als je het goed doet, is veel moois te bereiken. De worpindex is 2,2. Dat is lager, maar technisch draait het op de meeste punten vergelijkbaar met regulier. Ik vind het fijn werken.”

_{Tekst gaat door onder de foto}

Honderd biggen per week

Met productie van TN70-zeugen zit het wel goed. De Tempo-eindbeer geeft als extraatje robuuste, goed groeiende biggen. Op jaarbasis zit de productie op 5.000 biggen, oftewel honderd per week. Ruwweg de helft gaat naar een collega-biovarkenshouder. De rest levert Exterkate zelf als slachtvarken af. Voor het afleveren gaat elk vleesvarken over de weegschaal. Het kortingsvrije traject zit tussen de 88 en 105 kilo geslacht gewicht. De maximale kwaliteitstoeslag is 35 cent per kilo, waarbij karkasgewicht het zwaarst telt.

_{Tekst gaat door onder de foto}

Van die toeslag wil de varkenshouder zo weinig mogelijk mislopen, want hij heeft al ruim € 1 miljoen geïnvesteerd en heeft nog meer plannen. Bijvoorbeeld het bouwen van een overdekte stro- en mestopslag. In het biologische segment is dus ook gewoon goed rekenen en technisch goed draaien om het bedrijf te blijven ontwikkelen.