Deskundigen meststoffenwet: kijk voor beter mestbeleid naar welke landbouw waar kan

“Het mestbeleid wordt steeds complexer, er komen steeds meer regels en je ziet aan de resultaten dat het niet effectief is. Elke vier jaar komt er een actieplan met allerlei regels. Die worden dan na veel discussie afgezwakt, en uiteindelijk blijkt het niet meer effectief”, concludeert Velthof.

Beter mestbeleid: waar kan welke soort landbouw?

“De grote vraag is: kun je wel overal op dezelfde manier landbouw blijven bedrijven op de manier zoals dat nu gebeurt? We zouden moeten kijken welke manier van landbouw mogelijk is op de droge zandgronden om aan de norm van 50 milligram nitraat in het grondwater te voldoen. Nu zijn we allemaal maatregelen aan het bedenken die heel complex zijn en veel frustratie opleveren bij boeren en complex te handhaven zijn, én ze blijken niet effectief”, legt de mestspecialist uit. Hij pleit er daarom voor om in de aanloop naar het 8e actieprogramma nitraatrichtlijn de discussie aan te gaan over welke soort landbouw waar in Nederland mogelijk is. “Daarbij zul je ook met de landbouw moeten bespreken waarom het beleid niet effectief is. Komt dat door de maatregelen, de implementatie of is er een andere reden?”

In 2024 advies over toekomstig mestbeleid

De grondwaterkwaliteit is het slechtst onder de hoge zandgronden, die vooral in het zuiden van het land liggen. In het centrale zandgebied halen boeren de normen ook niet. In het noordelijk zandgebied zit de waterkwaliteit in de buurt van de norm van 50 milligram nitraat/liter. Op de droge zandgronden is de teelt van aardappelen, snijmais en groentegewassen het meest uitspoelingsgevoelig. Daar zou je moeten kijken in hoeverre dat nog op deze gronden kan. CDM komt volgend jaar met een strategisch advies over het toekomstig mestbeleid.

Voor- en nadelen van doelvoorschriften beter mestbeleid

Vanuit de sector komt vooral het verzoek om over te stappen op doelvoorschriften en een maatwerkaanpak, in plaats van de middelvoorschriften. Velthof waarschuwt daarbij voor de mogelijkheden. “De maatregelen die bedrijven moeten nemen worden daar niet anders van. Als je minder nitraatuitspoeling wilt, moet je de aanvoer beperken of de afvoer aanpakken. Dat verandert niet zoveel ten opzichte van generiek beleid. Controle is bij doelvoorschriften bovendien lastig. Wanneer het bedrijfsspecifiek wordt gemeten, kan dat veel frustratie en werk opleveren. En bovendien een grote variatie, vanwege de weersomstandigheden. Bovendien is het van belang hoe het beleid dan wordt ingericht, legt Velthof uit. Wanneer het op bedrijfsniveau gaat, zal het voor boeren op hoge zandgronden heel veel strenger moeten, terwijl er voor andere zandregio’s misschien wel ruimer beleid kan komen. Nu gelden voor deze zandgronden gemiddelden, om het beleid niet te complex te maken.