‘De boerenopstand herhaalt zich’

Iets meer dan vijftig jaar geleden stond de wereld op z’n kop. Beelden van ‘hellige’ (Twents voor ‘kwade’) boeren met een riek in de hand stromen de huiskamers binnen. Een giertank, stuk gesmeten ramen in het gemeentehuis in Tubbergen en een dozijn gewonden. Boze boeren stonden de volgende dag afgebeeld in de Twentse Courant en Tubantia. Nu, vijftig jaar later is het niet anders. Opnieuw veel aandacht voor boeren in de journaals en staan de kranten, maar vooral sociale media vol met ‘hellige’ boeren. Heel Nederland is in rep en roer. De boerenopstand is actueler dan ooit.

Drie jaar geleden verbaasde ik me enorm over de toenmalige opstand in Tubbergen

Oneerlijkheid was een van de voornaamste redenen van de boeren in Tubbergen om destijds in opstand te komen. De ruilverkaveling werd hen opgelegd. En wanneer je niet stemde, dan was je vóór, zo was het wettelijk vastgelegd. Van de 2.938 mensen die mochten stemmen, brachten er 27 hun stem uit: 12 tegen en 15 (dus 2.926) voor. Doordat de niet-stemmers bij de ja-stemmers werden gerekend, werd de ruilverkaveling formeel aangenomen. Maar hij werd nooit uitgevoerd.

Tegen ruilverkaveling

Drie jaar geleden verbaasde ik me enorm over de toenmalige opstand in Tubbergen. Waarom waren de boeren zo tegen de ruilverkaveling? Een verbetering van je bedrijf is toch gewenst? Maar de manier waarop de ruilverkaveling tot stand moest komen, was het probleem. Een collega-boerin uit Tubbergen vertelde me dat ze op de basisschool geschiedenisles kreeg over de boerenopstand. “Weet jij daar niks van?”, vroeg ze me. “Er is zelfs een televisiedocumentaire in Andere tijden over gemaakt in 2014!”

Veranderende regelgeving en de ‘druk’ om de grond brachten de agrariër veel onrust en onzekerheid

We spraken elkaar in 2019 in Hangar 11 op luchthaven Twente tijdens het Theaterspektakel Hanna van Hendrik met Johanna ter Steege en Huub Stapel. Bijna 50.000 bezoekers werden in 51 voorstellingen meegenomen in een levensles Het leven op de boerderij. De boer‘nopstand in Tubbergen stond centraal. Maar ook de strijd van het boerenbestaan en de moeite die Hanna had om de grote leningen van de bank te betalen. Veranderende regelgeving en de ‘druk’ om de grond brachten de agrariër veel onrust en onzekerheid.

Heel veel frustratie

“Tegen, tegen, tegen!”, roepen de boeren met hooivorken op het podium. Begin juli 2022 zaten we opnieuw bij Hanna van Hendrik. Dit keer een zaal vol boeren die, op uitnodiging van de sponsor, het theaterstuk bezochten. Ongewild schoten de tranen me soms in de ogen. Herkenbaarheid. Tragisch. Ongelooflijk. De tijd herhaalt zich. Onrust, ongeloof en veel, heel veel frustratie. De boer wil wel, maar kan niet.

Ode aan ‘De kracht van boeren in Twente’. Laten we dat omarmen en zorgdragen voor Noaberschop

Het genot om op te groeien op een boerenbedrijf is onbeschrijfelijk. De ruimte om als boerenzoon of -dochter, brommer of trekker te kunnen rijden. De boerenketen en de zomerse Twentse jongerencampings getuigen van de verbondenheid op het platteland. Ode aan ‘De kracht van boeren in Twente’. Laten we dat omarmen en zorgdragen voor Noaberschop. En de leefbaarheid op het platteland behouden zodat we in 2071 het 100-jarig bestaan van de boer‘nopstand kunnen vieren, mét de boeren.