Bij nieuw mestbeleid wil Adema verplicht doelenbeleid met sancties

Wanneer het mestbeleid wordt veranderd van opgelegde regels naar keuzemogelijkheden voor boeren om doelen te bereiken, heeft dat consequenties voor iedereen. Dat benadrukt landbouwminister Piet Adema tijdens een mestdebat in de Tweede Kamer. Hij wil geen keuzemogelijkheid voor boeren. Ook vindt de minister sancties voor het niet behalen van doelen essentieel om een doelgestuurd beleid te krijgen.

Meerdere Kamerfracties, waaronder coalitiepartijen CDA, VVD en ChristenUnie en BBB willen graag af van het huidige middel gestuurde mestbeleid waarin generieke regels als bufferstroken en uiterste zaaidata voor vanggewassen gaan gelden. Ze zien – net als sectorpartijen – liever doelenbeleid, waarbij boeren zelf kunnen bepalen welke maatregelen ze nemen om de doelen te bereiken.

Onderzoek naar borging bij maatwerk

Een serieuze poging, de maatwerkaanpak die door de sector samen met de overheid werd ontwikkeld, werd eerder deze week definitief afgekeurd als alternatief voor het 7e Actieprogramma Nitraatrichtlijn. De borging, controleerbaarheid en handhaafbaarheid is onvoldoende. Verder onderzoek moet uitwijzen hoe deze vorm van maatwerk voldoende geborgd kan worden. Linkse partijen hebben weinig vertrouwen in doelenbeleid. Ze willen liever stevig ingrijpen om milieunormen te halen.

Sancties bij doelgestuurd mestbeleid

Toch wil Adema zich blijven inzetten voor maatwerk en doelgestuurd beleid, bijvoorbeeld met de stoffenbalans. Wanneer er echter doelgestuurd beleid komt, geldt dat voor iedereen, benadrukt Adema. “Het moet niet zo zijn dat de ene boer zich er aan moet houden en de ander niet. Je zal bij zelfsturendheid ook de bereidheid moeten hebben om sancties te hebben die effect hebben. Boeren die keer op keer niet aan de doelen voldoen, moeten daar ook de consequenties van dragen”, aldus Adema.

Doelgestuurd beleid ligt ook op tafel bij het Landbouwakkoord. Tegelijk merken politici ook wat reserves bij boeren tegenover het intensiever meten van de waterkwaliteit. CDA-er Derk Boswijk wil graag over tot realtime meting, ook al zitten er risico’s aan dat er veel overschrijdingen worden gemeten. “Maar dan weten we ook hoe het zit en zijn we niet langer in gevecht met een spook”, zegt Boswijk. “Wat mij betreft gaan we het gewoon doen. Als we doelsturing serieus nemen, moeten we ook de bereidheid hebben om deze stap te zetten. Ook al heeft het consequenties voor individuele boeren.”

Bewijzen dat stoffenbalans functioneert

Adema: “Het voordeel is wel dat er gelijk speelveld komt, omdat je kan zien welke boeren het goed doen en welke niet.” Voordat de stoffenbalans ingevoerd kan worden, moet eerst bewezen worden dat het functioneert, doelmatig en niet fraudegevoelig is. Daarnaast is er vanuit de Europese Commissie ruimte nodig om hem te mogen implementeren. Bij een stoffenbalans wordt inzichtelijk gemaakt hoeveel mineralen op een bedrijf worden aan- en afgevoerd, om zo de emissies te kunnen bepalen.