Reacties: uitspraak emissiearme stal haalt zekerheid weg

Dat zijn de eerste reacties uit politiek en landsbouwsectoren op de uitspraak van de Raad van State over twee emissiearme staltypen, die volgens de rechter te weinig zekerheid bieden over de verminderde ammoniakuitstoot.

De ministers Carola Schouten (LNV) en Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) zeggen in een gezamenlijke reactie dat de uitspraak boeren raakt die met stalinnovaties aan de slag willen in het landelijk gebied. “Wij willen dat boeren met zekerheid investeringen in innovaties kunnen blijven inzetten als een van de opties om stikstof te reduceren.” De ministers zeggen dat het belangrijk is dat innovaties ook leveren wat ze beloven. Ze zeggen voortvarend aan de slag te gaan. “We bestuderen de uitspraak, onderzoeken de gevolgen en komen met voorstellen om de vergunningverlening robuuster te maken.”

LTO Nederland noemt het “onverteerbaar dat de (on)zekerheid en daarmee juridische borging van een door de overheid goedgekeurde stikstofreductiemaatregel niet op orde blijkt. De overheid is aan zet om zekerheid te bieden.”

‘Opnieuw falen overheid’

Bart Kemp van Agractie dringt er bij de overheid op aan om de wetgeving dusdanig aan te passen “dat vergunningen die op wettelijke grondslagen zijn verleend niet nadien alsnog aanvechtbaar zijn.” Agractie zegt dat het “niet zo kan zijn dat boeren en andere ondernemers in de problemen komen door opnieuw falen van de overheid.”

Voor bedrijven met een definitieve vergunning heeft de uitspraak op dit moment geen effect. LTO zegt dat de overheid moet zorgen dat de zogenoemde RAV-systematiek niet wordt aangetast. “Boeren moeten erop kunnen vertrouwen dat innovaties niet alleen doen wat ze beloven, maar ook dat ze juridisch standhouden.”

Mobilisation for the Environment, die de betrouwbaarheid van emissiearme stallen bij de rechter aan de kaak stelt, stelt in een korte reactie: “Dit is een van de ‘innovaties’ waarmee de vee-industrie claimt het stikstofprobleem te kunnen oplossen; niet dus. Minder vee helpt wel”, aldus Johan Vollenbroek.

VVD-Kamerlid Derk van Campen, Caroline van der Plas (BBB) en Derk Boswijk (CDA) hebben direct na de uitspraak al laten weten dat ze uitleg willen van minister Christianne van der Wal (Natuur en Stikstof) en staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat. Van der Plas: “Dit heeft gevolgen voor boeren, maar welke? En welke oplossingen heeft het kabinet? Daar wil ik een brief over.”

Haar collega Van Campen (VVD): “Boeren investeren tonnen in de verduurzaming van hun bedrijf en krijgen dan deze uitspraak voor de kiezen. Als ondernemers op wetenschappelijke gronden dit soort grote investeringen doen, dan moet de overheid voor juridische zekerheid zorgen. Dat heeft hier gefaald.” Van Campen wil binnen een week een brief van het kabinet over de mogelijke gevolgen van deze uitspraak.

CDA’er Derk Boswijk maakt zich zorgen over de gevolgen voor betrokken boeren. “Waar kunnen zij terecht?” Hij vraagt minister Van der Wal nog eens te kijken naar haar antwoorden op eerdere Kamervragen van hem en Boswijk. De overheid kan daarbij aan de lat komen, als het vertrouwensbeginsel is geschonden en de ondernemer daardoor schade heeft opgelopen.

De uitspraak heeft geen directe gevolgen voor boeren met een definitieve vergunning. LTO Nederland vreest wel dat er gevolgen kunnen zijn voor de zogenoemde PAS-melders, omdat de benodigde stikstofruimte niet meer beschikbaar is.

LTO zegt dat boeren niet het risico horen te dragen van falende juridische systemen. “De overheid is daarvoor verantwoordelijk. Het kan niet zo zijn dat je als boer slachtoffer wordt van slechte juridische borging door de overheid”, aldus LTO-voorzitter Sjaak van der Tak. Hij wil dat er een generieke oplossing komt voor alle boeren van wie de investering door deze uitspraak onder water staat.

Andere systemen

De overheid moet alles doen om te voorkomen dat de uitspraak van de rechter een bredere werking gaat krijgen over de gehele RAV-systematiek. “Innovatie in stalsystemen, één van de belangrijke pijlers onder verduurzamingsambities blijft daarmee stevig overeind.”

‘Pad van innovatie verlaten’

Oppositiepartijen Partij voor de Dieren en GroenLinks zien in de uitspraak van de Raad van State over emissiearme stallen een reden om het pad van innovatie te verlaten.

Esther Ouwehand zegt in een reactie op twitter dat de vluchtroute van innovatie definitief is afgesloten. “Luchtwassers, emissiearme vloeren: allemaal peperdure flauwekul. Hou op met valse oplossingen en doe wat nodig is: krimp de veestapel. Snel. En fors.”

Fractievoorzitter Jesse Klaver van GroenLinks stelt: “Weer een mythe doorboord: technische innovaties zijn geen oplossing voor de stikstofcrisis. Verkleining van de veestapel is onvermijdelijk.”

D66’er Tjeerd de Groot zegt dat het nu tijd is “om als de wiedeweerga het regeerakkoord uit te voeren” door boeren te helpen bij de omslag naar kringlooplandbouw en te zorgen dat ze met minder dieren meer kunnen verdienen. “Innovatie is geen toverwoord. Hij is niet tegen innovaties, maar innovaties “zijn geen excuus voor nog grotere stallen met nog meer dieren. D66 wil een einde aan de intensieve veehouderij.”

Zorgen over rechtszekerheid

Oppositiepartij SGP is geschrokken van de uitspraak van de Raad van State. Woordvoerder Roelof Bisschop noemt dit ” de zoveelste klap die boeren krijgen. Eerder deze week was er ook het besluit dat Brussel een eind maakt aan de derogatie. Het houdt maar niet op.”

Bisschop maakt zich zorgen over de rechtszekerheid voor boeren. “Waar kun je als ondernemer nu nog van op aan? Hoe dan ook is het cruciaal dat LNV snel werk maakt van het onderzoek naar de goede werking van stalsystemen en de factoren die daarop van invloed zijn en van methoden voor het real time meten van ammoniak.”

Volgens Bisschop is de weg uit het stikstofmoeras mogelijk door recht te doen aan “de natuurlijke dynamiek van de landbouw. Weer, voer, management, stalsysteem, alles heeft invloed op de ammoniakemissie. De landbouw is geen fabriek met meters, filters en schoorsteenpijpen waar elke processtap precies in beeld is. Dat moeten we ook niet van de sector willen verlangen.”