Opheffen exportban Rusland ver weg

Nu de Afrikaanse varkenspest ook in Polen zit, is de opheffing van de exportban naar Rusland verder weg dan ooit. De EU blaast hoog van de toren, maar het is de vraag of dat terecht is.

De kans dat Rusland op korte termijn de grens weer opent voor Europees varkensvlees is praktisch nihil. Nu de Afrikaanse varkenspest ook is gevonden in Polen wordt het scenario van verdere verspreiding via de wilde zwijnen, waarvoor de Russen hebben gewaarschuwd, bewaarheid.

De Europese Commissie is zeer verbolgen over de Russische houding. De EU wijst erop dat de Afrikaanse varkenspest in wezen afkomstig is uit Rusland en zo uit de hand is gelopen door Russische onmacht om de ziekte onder controle te krijgen. De Commissie vindt dat Rusland een importverbod zou moeten beperken tot de regio’s waar de ziekte is gevonden (regionalisatie). De Commissie heeft gedreigd om een klacht in te dienen bij de WTO.

Toch is het de vraag of de EU nu zo veel recht van spreken heeft. Voorop gesteld: er zullen zeker allerlei politieke en andere tactische overwegingen meespelen in de Russische handelswijze. Maar los daarvan: de EU voert sinds 2006 varkensvlees uit op basis van een Europees certificaat waarin expliciet staat vermeld dat de Unie vrij is van Afrikaanse varkenspest op Sardinië na. Hoe je het wendt of keert, de EU is op dit moment níet vrij van deze ziekte en formeel hebben de Russen dus recht van spreken. Het is de vraag of de EU door zijn agressieve opstelling en dreiging met de WTO niet juist olie op het vuur gooit en de Russen helemaal in de gordijnen jaagt. Voor hetzelfde geld kun je stellen dat Rusland de afgelopen jaren zoveel ervaring heeft opgedaan met de ongrijpbaarheid van deze ziekte dat ze uit voorzorg nu met de EU geen enkel risico willen lopen. De EU moet nog maar aantonen dat de ziekte hier niet uit de hand loopt, zoals eerder in Rusland.

Volgens Frans van Dongen, lobbyist voor de vleesindustrie in Brussel en momenteel in Moskou willen de Russen wel toe naar een regionalisatie, maar dan wel met een grote buffer. De regio van waaruit dan geen vlees kan worden geëxporteerd zal volgens zijn inschatting voor de Europese Commissie niet acceptabel zijn. Ook van de druk uit Ruslands eigen vleesindustrie om de grens met de EU snel weer te heropenen zal Poetin niet onder de indruk zijn, denkt van Dongen. “Dat is misschien slecht voor de vleesindustrie, maar de primaire producenten zijn echt niet ongelukkig met de sterk gestegen varkensprijzen.”

De weg die dan nog open blijft is dat de verschillende EU-staten zelf in overleg treden met Rusland en bilaterale afspraken maken, zo verwacht de lobbyist.