Zo voorkom je hittestress in de droogstand

Hittestress bij melkkoeien krijgt vaak de meeste aandacht, maar ook droge koeien kunnen hier flink onder lijden. Dit heeft directe gevolgen voor de gezondheid van zowel koe als kalf, en voor de melkproductie in de volgende lactatie.

De droogstand is een cruciale periode in het productieproces van een melkkoe. In deze fase van ongeveer zeven weken groeit het kalf, herstelt de uier en kan de koe zich voorbereiden op de volgende lactatie. Maar wanneer deze periode samenvalt met zomerse hitte, liggen er extra risico’s op de loer.

Hittestress in de droogstand kan bijvoorbeeld leiden tot een gemiddelde melkproductiedaling van 3 kg per koe per dag.

Daarnaast heeft hittestress invloed op de kalveren. Uit onderzoek blijkt dat kalveren die geboren worden uit moeders die tijdens de droogstand hittestress hebben ervaren, tot minimaal de derde lactatie minder melk produceren.

Waarom geeft hittestress bij droge koeien zoveel nadelige gevolgen?

Allereerst verandert het gedrag van de koe. De temperatuur waarbij dit gebeurt is afhankelijk van de luchtvochtigheid, maar in Nederland begint dit vaak al bij 20-22 graden Celsius. Droge koeien vertonen dan onder andere de volgende gedragingen:

• Opzoeken van schaduw en plekken met koele, verse lucht
• Meer drinken
• Snellere ademhaling
• Meer zweten, met verlies van kalium, natrium en chloride als gevolg
• Langer staan om makkelijker warmte kwijt te raken (tot 3 uur extra per dag)
• Minder herkauwen, wat nadelig is voor de pensgezondheid
• Uiteindelijk minder eten, terwijl ook de darmfunctie achteruitgaat

Naast dit gedrag kalven deze koeien vaak te vroeg, wat de lengte van de droogstand verkort en bijdraagt aan een negatieve energiebalans.

Waarom produceren deze koeien minder melk?

Naast het feit dat droge koeien minder voer opnamen, is er ook nog een belangrijke andere oorzaak van de te lage melkproductie. Hitte stress in de droogstand vermindert het aantal melkvormende cellen in het uierweefsel waardoor de melkproductie capaciteit de komende lactatie afneemt.

Waarom ondervinden de kalveren zoveel hinder van hittestress bij hun moeder?

Kalveren uit moeders die tijdens de droogstand hittestress hebben ervaren, hebben vaak een lager geboortegewicht door een kortere dracht. Bovendien is het aantal placentomen (de uitwisselingspunten tussen moeder en kalf) in de baarmoeder verminderd, wat de opname van voedingsstoffen beperkt. Daarnaast sluiten hun darmen na de geboorte sneller, waardoor de opname van biest, en daarmee immuniteit, wordt bemoeilijkt. Ook zijn hun eierstokken minder goed ontwikkeld, wat later invloed kan hebben op hun vruchtbaarheid.

Wat kun je nu doen om hittestress bij droge koeien te voorkomen?

• Voorzie de droge koeien van voldoende koeling. Bezuinig niet op ventilatoren en richt deze op de ligplekken.
• Zet ventilatoren automatisch aan bij temperaturen boven de 20-22 graden Celsius.
• Zorg voor voldoende drinkwater: minimaal 10 cm per koe en altijd minstens twee drinkplekken per groep.
• Mest potstallen voor de warme periode uit om broei te voorkomen.
• Voer dagelijks een fris droogstandsrantsoen, laat het water altijd in het rantsoen, voeg eventueel een broeiremmer toe.
• Door additieven zoals niacine (Prestartbrok, voor betere afkoeling via de huid) of Omnigen (voor hogere voeropname en meer uiercellen) te voeren, help je de koeien via het rantsoen.
• Ook opstartende koeien ondersteun je via het rantsoen. Door TopStart-brok te voeren aan verse koeien doe je dit met gemak. De honderden bedrijven die werken met TopStart laten al jaren positieve resultaten zien, zoals een hoger voersaldo van €261 / koe. Bekijk de actuele cijfers zelf!

Ben je geïnteresseerd in het aanpakken van hittestress op jouw bedrijf? Maak dan een afspraak met een adviseur of diergezondheidsspecialist. Samen met het Agrifirm Hittestressplan kijken we wat er mogelijk is voor jouw koeien.