Zó houd je je koeien energiek deze zomer

De zomer is een uitdagende periode voor melkkoeien, zeker voor vers afgekalfde koeien die aan het begin van hun lactatie staan. Maar met de juiste voorbereiding maak jij van de zomer een zorgeloze periode voor jou én je koeien.

---

5 praktische tips voor een zomer zonder negatieve energiebalans

---

Waarom is de opstart zo bepalend voor de hele lactatie?

In de eerste twee weken na afkalven moet de drogestofopname van een koe verdubbelen: van 12 kg naar 24 kg droge stof per dag. Alleen als alles klopt, kan ze deze sprong maken. Stressfactoren liggen in deze fase al snel op de loer. Hoe minder obstakels, hoe beter! Met onderstaande vijf aandachtspunten help jij jouw koeien aan een optimale start.

1. Voorkom hittestress bij droge koeien

Bij hittestress denk je misschien niet direct aan droge koeien, maar juist zij zijn in deze fase extra kwetsbaar. In de droogstand vinden er drie belangrijke processen plaats: het herstel van de uier, de groeispurt van het kalf én de hormonale voorbereiding op het afkalven. Zorg daarom dat deze groep in de zomer alle comfort krijgt.

Verkoeling:

• Gebruik ventilatoren, bij voorkeur gericht op de ligplekken.
• Mest potstallen tijdig uit om warmteophoping te voorkomen.
• Voorkom directe zoninval op ligplekken, bijvoorbeeld door lichtplaten te witten met kassenkalk.

Voer- en wateropname:

• De wateropname bepaalt de voeropname. Houd minimaal 10 cm drinkbaklengte per koe aan en zorg voor minstens twee drinkpunten per groep. Extra drinkpunten helpen vooral de lager in rang staande koeien.
• Laat in de zomer het water in het TMR-rantsoen zitten. Het verwijderen ervan verlaagt de opname en vergroot de kans op selectie. Gebruik gerust een broeiremmer, die kan altijd uit.

Voedingsmaatregelen tegen hittestress:

• Niacine helpt warmte via de huid af te voeren, dit zit in onze PreStart droogstandsbrok.
• Omnigen ondersteunt de voeropname bij hittestress. Samen met je adviseur kun je via het Agrifirm Hittestressplan bekijken welke maatregelen passen bij jouw bedrijf.

2. Check je risicostatus in de droogstand

Afkalfpieken – vaak één of twee keer per jaar – vragen veel van je huisvesting en management. Deze checks helpen inschatten of je risico loopt:

Conditie & vruchtbaarheid:

• Zit de gemiddelde Body Conditie Score (BCS) tussen 3 en 3,5, of zie je ook uitschieters boven de 3,5? Te vette koeien hebben meer kans op leververvetting. Kortetermijnoplossing: choline voeren in de droogstand. Op de lange termijn: stuur bij op inseminatiebeleid en rantsoen voor oudmelktekoeien.
• Een tussenkalftijd >430 dagen geeft verhoogd risico op stofwisselingsproblemen door vetmobilisatie.

Huisvesting:

• Heeft elke droge koe voldoende lig- en eetplek, zeker tijdens pieken?
• Voorkom doodlopende gangen en zorg voor voldoende afkalfruimte, bijvoorbeeld door tijdelijk een kapschuur om te bouwen tot strohok.

Klauwgezondheid:

• Kreupele droge koeien starten moeizamer op. Bekap bij voorkeur enkele weken voor droogzetten, zodat eventuele kreupelheid verholpen is vóór de droogstand.

3. Geef afkalvende koeien maximaal comfort

Een comfortabele, rustige en veilige omgeving is essentieel voor een vlotte afkalving én goede start.

• Zorg voor een schone, ruime afkalfruimte (minimaal 10 m² per koe), bij voorkeur in zicht van de droogstandsgroep.
• Voer het droogstandsrantsoen tot en met het moment van afkalven: dit houdt de mineralenbalans in evenwicht.
• Na het afkalven drinken koeien vaak veel. Open drinkbakken werken hierbij het beste.
• Vergeet ook hier de ventilatie en tijdige uitmesting niet.

4. Help de koe op gang – en ondersteun de pens

Een goede opstart begint bij rust, ruimte en ondersteuning van de pensflora.

• Houd de opstartgroep onderbezet (<100%) zodat koeien ongestoord kunnen vreten.
• Ondersteun de pens met een goede balans tussen energie, buffers en essentiële aminozuren. De TopStart-brok is hierop afgestemd.
• Ook hier geldt: 10 cm drinkbaklengte per koe is een must om de drogestofopname te verdubbelen.

5. Evalueer, leer en stuur bij

Veel bedrijven kunnen hun opstart nog verbeteren. Maar hoe zie je of het bij jou beter kan?

Kijk wekelijks naar verse koeien (dag 5-12):

• Zijn de pensen goed gevuld? Hoe is de mest, het haarkleed, de oogstand?
• Meet eventueel op ketose (type 2): dit zegt iets over de droogstand.

Kijk naar koeien in de piek (dag 30-60):

• Is de BCS nog op orde of zie je magere koeien? Hoe is de klauwgezondheid en de mest?
• Ketosemetingen (type 1) kunnen aantonen of de opstart goed is verlopen.

Analyseer de MPR:

• Wijkt de BSK van verse koeien >2 punten af van de koppel? Dan is er mogelijk sprake van een suboptimale start.
• Meer dan 10% V:E >1,25 of ketosemeldingen? Dan verliezen koeien te veel lichaamsvet.

Bekijk de levensproductie:

• Een gezonde transitieperiode is essentieel voor een hoge levensproductie. Door kleine verbeteringen haal je veel obstakels weg en verhoog je het rendement per koe.

Samenvattend

Voor een zomer zonder negatieve energiebalans moet alles kloppen. Dat vraagt aandacht, inzet én soms investeringen, maar het levert veel op.

De honderden veehouders die hun verse koeien voeren met TopStart realiseren gemiddeld een voersaldo van €261 per koe per jaar meer dan veehouders die dat niet doen.

Makkelijk werken met gezonde koeien, daar kan niets tegenop!