Wat blijft er over van de Green Deal?

Volgens Eurocommissaris Wopke Hoekstra (Klimaat) wordt er voorlopig niets besloten zonder overleg met de landbouw. Hij verwijst in elk interview dat hij afgelopen week gaf in Straatsburg steevast naar de strategische dialoog. Volgens Hoekstra staan de doelen van het klimaatbeleid, dat de nieuwe Europese Commissie gaat voeren, nog niet vast. Hij presenteerde in Straatsburg de doelen voor 2040, maar er komt eerst een “solide analyse” hoe de weg naar dat jaar eruitziet.

Methode Timmermans: ‘heel veel regels’

Volgens CDA-lijsttrekker Tom Berendsen moet het veel minder over doelen gaan, maar veel meer over wat haalbaar is en wat de impact op bedrijven van maatregelen is. “Daar moeten we de plannen op beoordelen. We zien dat de industrie moeite heeft met de hoge energieprijzen en boerenbedrijven staan onder druk.”

Is daarmee de erfenis van oud-Eurocommissaris Frans Timmermans van tafel? “De methode Timmermans was heel veel regels opleggen”, zegt Berendsen. “De Europese Commissie is nog steeds ambitieus maar veel realistischer.”

Voorzitter Von der Leyen trok het boetekleed aan in Straatsburg en vertelde het Parlement dat een aantal maatregelen te ondoordacht waren genomen. Eerder had ze al in Brussel, na de boerenprotesten, gezegd dat het anders moest. “Boeren hebben een waardevolle businesscase nodig voor natuurmaatregelen. Misschien hebben we die case niet overtuigend gemaakt.”

Maar de Europese Commissie was ook niet altijd even helder over de gevolgen van de voorstellen die in het kader van de GreenDeal werden gedaan. Zo moest het Europees Parlement lang doorvragen, voordat het de zogenoemde impactstrategie kon lezen over de voorstellen uit de ‘boer-tot-bord‘-strategie. Daarin stond dat op korte termijn de productie weleens tien procent lager zou kunnen uitvallen. Dat had de Europese Commissie niet bij de presentatie gezegd.

Alternatieven voor de boeren

Jan Huitema (VVD) is één van de politici die regelmatig om berekeningen over de gevolgen van de voorstellen heeft gevraagd. Hij heeft in het verleden vaak, net als overigens Esther de Lange (CDA), gezegd dat er alternatieven moeten komen voor de boeren. Maar dat was lastig voor de Europese Commissie, omdat vaak alles aan elkaar wordt geknoopt. Zoet en zuur, zodat er voor ieder land en elke politieke groepering wat ‘leuks’ in staat en ook wat vervelends.

Die strategie zorgt er wel voor dat met het plan om het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in 2030 te halveren, dat nu van tafel is, ook wat zoets van tafel gaat. Er stond namelijk ook in dat zogenoemde ‘groene’ bestrijdingsmiddelen sneller zouden worden toegelaten. Dat plan is nu ook van tafel.

Overigens doet de Europese Commissie nu alsof het bestrijdingsmiddelenplan als gebaar aan de boeren van tafel gaat. Maar al in de herfst van vorig jaar had het Europees Parlement, dat mag meebeslissen over deze wet, gezegd dat het plan onaanvaardbaar is. Bovendien had een groot aantal landen, vooral uit Midden- en Oost-Europa, onoverkomelijke bezwaren, zodat de ministers geen gezamenlijk standpunt hadden. Het was juist de Europese Commissie die een ultieme poging wilde doen om de plannen alsnog aangenomen te krijgen.