Uiensector in problemen door Oost-Europese muntcrisis

Als ik de marktberichten voor aardappelen en vooral ajuin volg, en de reacties hierop, denk ik daar het mijne van. Hier volgt mijn reactie op de huidige toestand van de marktevolutie.

Degenen die tien dagen geleden mijn blog hebben gelezen, weten inmiddels dat ik er niet naast zat. Als de Nederlandse uiensector Oost-Europa (inclusief Rusland) nodig heeft voor de nodige afzet, moet de sector wel met het een en ander rekening houden. De mogelijkheid tot export in die richting zal voorlopig (en vermoedelijk het hele seizoen) niet groot zijn, zeker niet voor hoge prijzen.

Veel uien in Oost-Europa

In tegenstelling tot 2007 was het jaar 2008 in heel Oost-Europa (op enkele regio’s in Roemenië na) een goed groeijaar. Sinds de oogst draait de Oost-Europeanen op eigen teelt van voortreffelijke kwaliteit, oftewel import was niet nodig. Wisselkoersen hadden weinig invloed. Nee, het was steeds dat plaatselijke areaal dat de grens voor import sloot.

Dalende koersen

Nu er eindelijk vraag naar uien komt hier in het oosten, gooien de dalende koersen van de Oost-Europese munten roet in het eten. De kredietcrisis is overal een feit. Echter, in die landen van Oost-Europa waar de euro nog niet is ingevoerd doet zich een nog groter debacle voor: de muntcrisis. Locale munten leden nog nooit een zo groot waardeverlies. Dat geldt ook voor de Russische roebel.

Dit gegeven stremt momenteel de volledige uienhandel. Een voorbeeld:
begin vorige week tot en met woensdag lag de Nederlandse uienprijs voor uien geleverd bij de klant in Hongarije in de Hongaarse forint, 23 procent lager dan donderdagochtend het geval was. De forint daalde per minuut. Mijn vrouw wisselde forinten voor euro’s. Tussen het aangeven van het geld aan de balie en het ondertekenen van het briefje was de waarde nog verder gedaald. Waar dit gaat eindigen weet niemand.

Niemand heeft baat bij deze muntcrisis. Zowel de verkopers in Nederland en België als de invoerders ondervinden hiervan niets anders dan hinder. Europese eenwording noemt men dat. De reactie van niet-eenwording op het muntvlak tussen alle EU-landen lijdt op de korte termijn tot economische drama’s in de gehele EU.

Nieuw fenomeen: euro in de ban

De euro uit transacties bannen. Ik hoorde dat de Russen vorige week ook al met dat idee speelden. En ja hoor, nu beginnen de Hongaren ook al. Wie volgt? Bij lichte koerswijzigingen verkopen we steeds in de locale munt. Nu die verschillen te hoog oplopen in negatieve richting, zijn we overgegaan tot een europrijs vracht totaal geleverd bij de klant.
En daarmee begint de ellende. Grote klanten (in paniek door de muntwaardevermindering) met vastgelegde actieprijzen en al gedrukte folders willen van geen euro horen. Afgelopen vrijdag moest een supermarkt een grote hoeveelheid aardappelen hebben, maar ze wilden niet horen van de 25 procent prijsverhoging (door eurokoerskoppeling). Dus die vlieger ging niet op.

Typisch fenomeen in de Oost-Europese landen. Europa is heilig zolang Oost-Europeanen er voordeel bij hebben, meestal in de vorm van subsidies. Zijn er nadelen, dan willen ze van Europa of euro niet meer horen. Ik denk dat de zaak nog even blijft knellen met blijvend dalende prijzen tot op een niveau dat er toch exportbeweging mogelijk zijn.

Voordeel

Een voordeel is dat de Poolse uien met noteringen rond de 14 cent zitten voor verpakte uien. Dat houdt onderlinge transacties binnen Oost-Europese landen tegen, zodanig dat de Nederlandse uien daarvan geen concurentie ondervinden.

Koopkrachtdaling

De landen die het nu moeilijk hebben met de munt zijn grote importeurs uit de eurozone. Daardoor zal de kostprijs van het levensonderhoud sterk stijgen, wat de koopkracht nog verder doet dalen. Als dat doorzet, is het debacle compleet. Vermoedelijk is het debacle zelfs al compleet. De verbruiksmarkt kelderde catastrofaal in de tweede helft van de vorige week. Maandagochtend 26 januari om 4 uur waren op de groothandelsmarkt in Budapest dubbel zoveel vrachtwagens met aanvoer dan het aantal bestelwagens van de opkopers.
Op sommige plaatsen was het al snel een chaos, vrachtwagens met onder meer bloemkolen uit Italië raakten maar half leeg.
Dat zegt genoeg om te weten dat de volgende weken bikkelhard worden om bij Belgische en Nederlandse telers de prijzen op niveau te houden, vooral wat betreft uien.