Nutriëntenbenutting groter door betere waterhuishouding

Robuust waterbeheer heeft een positief effect op de nutriëntenefficiëntie. Dat zei WUR-onderzoeker Wijnand Sukkel op een CABV-webinar over robuust waterbeheer. De gemiddelde stikstofefficiëntie in de landbouw ligt nu op 55%. Voor de akkerbouw zou dat volgens de onderzoeker wel op 75 % uit kunnen komen.

Overvloedige neerslag en droogte

Maatregelen om dat te bereiken is in onderzoek op ‘Boerderij van de Toekomst’ in Lelystad (Fl.). Een van de doelen is om een klimaatweerbaar akkerbouwsysteem te ontwikkelen dat zowel om kan gaan met overvloedige neerslag als met langere perioden van droogte. Een ander doel is om de nutriëntenverliezen te minimaliseren. Beide hangen met elkaar samen. Zonder water nemen de wortels immers geen voedingsstoffen op, met achterblijvende opbrengst als gevolg. Te veel water vergroot de kans op uitspoeling naar het grondwater en op denitrificatie, waarbij voor de plant opneembare stikstof omgezet wordt in stikstofgas (N₂), dat in de lucht verdwijnt. Ook in de fase tussen veldcapaciteit en verzadiging nemen de stikstofverliezen sterk toe. Met name in de vorm van lachgas (N₂O), een sterk broeikasgas.

Lees ook: Droogte en goede prijzen enorme impuls voor druppelirrigatie

Structuur belangrijk

De bodemstructuur en het organische stofgehalte van het perceel spelen een belangrijke rol in de waterbeschikbaarheid en de waterbuffering. Vooral ondergrondverdichting door zware mechanisatie gaat volgens Sukkel ten koste van de doorworteling. Opheffen van verdichting zorgt globaal voor een verdubbeling van de beworteling. Dat kan maar zo een factor 2 of 3 aan water schelen, ofwel een week water voor het gewas. Ondergrondverdichting belemmert ook de infiltratie van regenwater naar de ondergrond. Bij veel neerslag zal dan eerder water met nutriënten afspoelen. Bovendien zal er sneller verslemping optreden.

‘Boerderij van de Toekomst’ in Lelystad zoekt ook naar technische oplossingen om tot een klimaatweerbaar akkerbouwsysteem te komen. Er wordt al gewerkt met vaste rijpaden en rupsen onder de machines, maar ook minder ploegen en vermijden van late teelten kan een bijdrage leveren. Robotisering met lichte machines is ook onderdeel van het onderzoek.

Regenwater goed benutten

Een wens van de onderzoekers is om een ondergrondse wateropslag te realiseren. Hierin kan in natte perioden zoet drainagewater worden opgevangen om bij droogte via sub-irrigatie of druppelirrigatie weer te gebruiken. Door verzilting is de beschikbaarheid van zoet grond- en oppervlaktewater in de zomer niet vanzelfsprekend. Zeker voor duurdere teelten lijkt in de toekomst niet te ontkomen aan irrigeren.