‘Kijk eens met een andere bril, jongens kunnen ook stofzuigen’

In mijn tijd waren meisjes op agrarische scholen nog een zeldzaamheid. Ik herinner me nog goed de dag van de diploma-uitreiking. In een lange rij liepen we naar voren waar wij op het podium persoonlijk ons diploma overhandigd zouden krijgen. Onderweg fluisterde het aanwezige publiek: oh kijk, er zit ook een meisje bij! Dat was ik.

Meisjes zijn gelukkig geen zeldzaamheid meer in het groene onderwijs

Sindsdien is er veel veranderd. Meisjes zijn gelukkig geen zeldzaamheid meer in het groene onderwijs. Ook als het gaat om bedrijfsopvolging, behoren meisjes inmiddels tot de kanshebbers al is dit helaas nog steeds geen vanzelfsprekendheid. De traditionele rollenpatronen zitten nog vaak in de weg.

Uit een enquête van het Landelijk Expertisecentrum Familiebedrijven, recent gehouden onder studenten van Aeres Hogeschool en Van Hall Larenstein, bleek bijvoorbeeld dat boerendochters veel minder vaak beoogd opvolger waren dan de boerenzoons. Het ging om respectievelijk 62% en 84%. Of de vrouwelijke studenten zelf niet de opvolger wilden zijn of dat er al een ander kind was dat het ging doen, dat bleek uit deze cijfers niet. Wat er wel uit bleek, was een groot verschil in het aantal uren dat beide sexen thuis meewerken. 70% van de mannelijke studenten werkt 10 uur of meer mee, van de dames is dat 34%. En wat doen zij dan zoal? Ze helpen vooral mee met huishoudelijke taken terwijl de mannelijke studenten zich meer bezighouden met reparaties en onderhoud van machines.

Huishoudelijke klussen

Ziedaar. Op dit punt zijn we dus nog niet veel opgeschoten. Het is niet bekend of de meiden uit vrije wil die huishoudelijke klussen oppakken, maar wat is vrije wil? Er zijn talloze filosofen en hersenwetenschappers die zich hiermee bezig hebben gehouden. Zo zoetjes aan lijkt duidelijk dat die vrije wil nogal tegenvalt. Veel van wat we doen, is zo sterk beïnvloed door factoren van buitenaf dat we van een vrije wil eigenlijk niet kunnen spreken. Dat boerendochters thuis staan te stofzuigen, kon dan ook weleens gelegen zijn in het feit dat de omgeving dit – al dan niet bewust – van ze verwacht. Als je als meisje ziet dat het altijd de vrouwen zijn die het tanklokaal schrobben en de was ophangen, dan doe jij dat ook. Als je ziet dat het altijd de jongens zijn die sleutelen, lassen en maaien, dan kom je niet zo snel op het idee dat je dat zelf ook wel zou kunnen of willen.

Ga voor kwaliteit, voor voldoening, voor werk- en leefplezier. Ga niet voor rolpatronen

Dat we geen vrije wil lijken te hebben, acht ik echter geen excuus om niet te proberen de bestaande rollenpatronen te doorbreken. Kijk eens bewust naar iemands kwaliteiten, misschien kan de dochter in kwestie wel veel beter lassen dan de zoon en misschien is de zoon juist een kei in schoonmaken. Trek je vervolgens niks aan van wat de buurt ervan zegt. Ga voor kwaliteit, voor voldoening, voor werk- en leefplezier. Ga niet voor rolpatronen.