‘Inspelen op droogte’

Biologen luiden de alarmbel. De natuur leeft voortijdig op. Veel te vroeg natuurlijk. De lente is nog ver weg. En ondanks dat het de laatste dagen aardig regent, is het op plekken nog droog. In Twente bijvoorbeeld voeren beken nog altijd geen water af. In Brabant staat het grondwater op veel plaatsen lager dan normaal. Toegegeven, op andere plekken is het kletsnat.

Veel weersextremen in korte tijd

Nu is één weersextreem niet direct toe te schrijven aan klimaatverandering. Extremen zijn van alle tijden. Maar het zijn er inmiddels wel veel, en in korte tijd. Bovendien liggen de temperaturen in die extremen net een paar graden hoger dan pakweg 50 jaar geleden. Wat dat betekent, hebben we afgelopen jaren ervaren. Hitterecords sneuvelen bij bosjes.

Behalve temperatuur baart toch vooral de neerslag zorgen. Of beter, het gebrek eraan. Al enkele jaren is sprake van een neerslagtekort in het groeiseizoen. Klimaatscenario’s voorspellen dat in de zomer tot 15% minder water gaat vallen. En als er dan regen valt, valt dit in een heftige vorm. Niemand zit daar op te wachten.

Beregenen lijkt oplossing

BO Akkerbouw en Wageningen UR startten eind vorig jaar het project Klimaatadaptatie Open Teelten om de kijken hoe telers kunnen omgaan met deze omstandigheden. Voor nu is vooral beregening de oplossingsrichting. Tenminste, als en zolang het kan/mag. Er zit niet veel anders op. Uit becijfering van accountantskantoor Countus blijkt bovendien dat beregening meestal loont, zelfs met hoge brandstofprijzen.

In de veehouderij ligt het omslagpunt al op 1.850 kilo droge stof per hectare gras of mais. Dit kan zelfs zakken naar 1.650 kilo, nog los van schade aan zode en benutting van meststoffen. Beregening kan ook eerder uit bij hogere voerprijzen.

In de vollegrondsteelt met contracten spelen afspraken met afnemers een rol. En uit de voorlopige cijfers over 2022 blijkt dat akkerbouwers die water hadden, topinkomsten boekten.

Investeren in beregenen aantrekkelijk

Als er dan toch iets goeds aan die winterse hittegolf zit, is dat deze ons alert maakt. Dit jaar is een investering in beregening ook nog eens financieel aantrekkelijk. Je kunt de helft van de investering in één keer afschrijven. En er is POP3-geld voor een wat uitgebreidere installatie. Je moet voor dat geld wel opschieten. Op 31 januari sluit de aanvraag.

Niemand weet hoe het jaar gaat uitpakken, maar hou er maar rekening mee: droogte wordt het nieuwe normaal. Vier van de afgelopen vijf zomers waren droog. En volgens BO-Akkerbouwdirecteur André Hoogendijk wordt dat ‘nog erger’.