Haalbaarheid staat voorop bij sensoronderzoekscentrum de Marke

Het meten van uitstoot van methaan, ammoniak en fijn stof op bedrijfsniveau heeft nog veel werk nodig. Zeker als de boer op basis van die metingen al dan niet een vergunning krijgt. Het sensormeetsystemenonderzoek van de WUR in opdracht van het Ministerie van Landbouw, wil de kennis genereren voor een doelgestuurde emissiebeleid.

De onderzoekers gaan kijken naar de uitvoerbaarheid, de dataverwerking en juridische houdbaarheid bij een melkveehouderij, een varkenshouderij en een pluimveehouderij. Toch benadrukt WUR-onderzoeker Albert Winkel dat het meten van broeikasgassen op bedrijfsniveau een stabielere basis geeft voor beleid.

Vinden van juiste sensoren

De eerste drempel was het vinden van de juiste sensoren die in de veranderlijke en stoffige omgeving van een stal goed blijven meten. De fabrikanten van de sensormeetsystemen van methaan en ammoniak, zijn niet gewend de sensoren voor deze toepassing te produceren. Een van de landelijke sensoronderzoekscentra, Agro-innovatiecentrum de Marke, heeft al jaren ervaring met sensormeetsystemen.

In eerste instantie werkte zij met sensoren die toegepast worden in de chemische industrie. Bij te hoog gemeten concentraties ammoniak en methaan, zorgen die sensoren dat het alarm in het fabriek afgaat. In stallen kunnen soms hele lage concentraties methaan en ammoniak ontstaan.

De Marke heeft daarnaast een open ligstal. Hierdoor is er veel natuurlijke ventilatie. Daarop moet gecorrigeerd worden om te weten wat daadwerkelijk de emissie van methaan en ammoniak is. Voor een meting van de mate van ventilatie worden er CO2 metingen in en net buiten de stal gedaan.

Ontwikkeling sensoren

Nu Nederland gaat investeren in onderzoek naar sensormeetsystemen voor uitstoot in de veehouderij, zijn sensorfabrikanten meer passende sensoren gaan ontwikkelen. De meeste sensoren in de stal gaan, in de omstandigheden van de open ligstal van de Marke, hooguit 2 jaar mee.

Dit zijn sensoren á € 1500 per stuk, die gebruik maken van een elektrochemische techniek. Na een jaar beginnen de metingen al wat af te wijken, zo rond de 5%. Een Zwitserse fabrikant werkt nu aan sensoren die lasers gebruiken. De lasersensoren vertonen na 1 jaar geen afwijkingen in de metingen, maar zijn wel weer duurder.

Verlaging ammoniakuitstoot

Op de Marke hebben ze de data al kunnen gebruiken voor emissievermindering. Fleur Brinke, de manager van de Marke, vertelt dat zij 50% minder ammoniakemissie meten in hun stal, dan de verwachte ammoniakemissie van hun staltype volgens de RAV-lijst. Dankzij de metingen in de stal, konden zij zien dat de aanpassing van het rantsoen naar minder eiwitrijk en meer energie de ammoniakuitstoot verlaagde.

Een doelgestuurd beleid werkt pas echt als een boer de handvaten krijgt voor een emissiearme bedrijfsvoering, vertelt Jan-Kees Goet, Secretaris-Generaal van het Ministerie van LNV. Een robuust gevalideerd meetsysteem, dat goede informatie geeft over onder welke omstandigheden emissies ontstaan, geeft die handvaten.

Vervolgens geeft inzicht in de emissies op bedrijfsniveau, de gemeente een goede basis om vergunningen af te geven. Er liggen veel uitdagingen van boer tot bureaucratie en Brussel kijkt mee, zegt Goet. Hij spoort de sector aan hard te werken aan het lang-gewilde doelgestuurde emissiebeleid.