Gluren bij de buren

We bezochten Saksen-Anhalt. Die Duitse regio heeft grote bedrijven, maar de mest is er veel geld waard. De beleving van castreren verschuift er ook in rap tempo. Een leerzame reis dus.

De derde week van juni stond naast wat vergaderingen (algemeen bestuur LTO Noord, dagelijks bestuur PVV en de stuurgroep Innovatieagenda Varkenshouderij) vooral in het teken van de ontwikkeling van de varkenshouderij in het oosten van Duitsland. Ik was daar samen met mijn LTO-vakgroep. Je moet immers zo af en toe kijken wat er bij de buurman gebeurt.

Geen gelijke eisen in de EU

Een eenvoudige vergelijking van de eisen op het gebied van dierenwelzijn leert dat de Nederlandse wetgeving op onderdelen flink verder gaat dan de wetgeving in Duitsland. In Nederland is meer leefruimte per dier voorgeschreven, meer dichte vloer (minder doorlatend) en gelden striktere voorwaarden aan het mengen van dieren en het verrichten van ingrepen. Duitsland heeft extra regels op het punt van diergezondheid en de bescherming van jonge dieren.
We hebben bedrijven bekeken en daarbij vooral gesproken met ondernemers over hun uiteenlopende visies. Donderdagavond spraken we met de Hauptgeschäftsführer (directeur) van het Landesbauernverband Sachsen-Anhalt.

Extensief, dus mest is geld waard

De Duitse deelstaat Saksen-Anhalt telt gemiddeld 0,8 varkens per hectare. Ter vergelijking: in Nederland hebben we er 12,7. We kunnen Saksen-Anhalt dus een extensief gebied noemen. Er is daar geen mestprobleem. Nee, sterker nog: er wordt betaald voor mest als waardevolle grondstof voor planten. Een slot op de put, want anders ben je de mest zo kwijt en dat op 500 kilometer van Nederland.

Na de Wende is men geconfronteerd met verschillende problemen. Door de privatiseringen werden de vaste ketens doorbroken. De vette varkens voldeden niet aan de marktvraag. Er waren geen vaste prijzen meer en de varkensstapel is sinds 1990 meer dan gehalveerd. Van 2 miljoen varkens naar 700.000 varkens. Inmiddels zijn er weer 1 miljoen varkens.

Dan is er genoeg ruimte over, zou je zeggen. En toch… Ook hier staat de acceptatie van de varkenshouderij onder druk. Wat tien jaar geleden geen probleem was, is het nu wel. Nieuwvestiging is moeilijk. Ook hier zijn actiegroepen actief tegen de intensieve veehouderij. Maar de tanende tolerantie treft ook de akkerbouwers. Ook zij krijgen klachten als ze ’s avonds na tien uur nog aan het werk zijn. Ik ondervind dat zelf in Groningen trouwens ook. In Duitsland zoeken ze de oplossing hiervoor in transparantie en een proactieve pr.

Beleving van castratie verschuift snel

Verder hebben we gesproken over castratie, labelling en antibioticagebruik. De mindset in Duitsland beweegt snel als we het over castratie hebben. Opmerkelijk vond ik de mededeling dat ook vlees van niet-gecastreerde varkens inmiddels in de Duitse supermarktschappen komt. Dat hoorde ik voor het eerst. Ik constateer dat de mensen die we in het oosten van Duitsland gesproken hebben een opener vizier hebben dan sommige Duitsers in het westen. Ik zag deze week dat er ook vragen gesteld waren in het Duitse parlement over het stoppen met castreren. De wereld is dynamisch en de panelen in Duitsland schuiven wellicht sneller dan we tot nu toe dachten.

Nederlandse ondernemers

We hebben in Oost-Duitsland ook met startende Nederlandse ondernemers in de melkveehouderij en varkenshouderij gesproken. Bij het bedrijf van de varkenshouder mochten we via verschillende ramen het bedrijf van binnen bekijken. Veel van de ‘grote’ bedrijven in deze streek worden gemanaged door Nederlanders. Vrijdag zijn we naar een groot varkensbedrijf geweest nadat we 48 uur varkensvrij waren. Megagrote stallen. Eén afdeling met 170 kraamzeugen. De dieren lagen er allemaal mooi bij. De Duitse bedrijfsleidster hield van haar werk en had de boel prima georganiseerd. Met meer dan 6.000 zeugen worden daar ook ruim 29 biggen per zeug per jaar grootgebracht.

Nu ben ik weer thuis op mijn eigen bedrijf. Piepkleine afdelingen van tien kraamzeugen en een piepklein voerkeukentje. Gewoon even wennen en weer met beide benen op Nederlandse grond. Het is goed dat ik bij de ‘buren’ heb gekeken. Dat zet me in een aantal beleidsmatige discussies weer even in de nuchtere werkelijkheid.

Foto’s: Annechien ten Have