‘Politieke keuzes in suikertaks’

Op een manier voelt het vreemd: politici kiezen straks uit vijf opties voor een suikertaks. Een belasting bedoeld om de gezondheid te bevorderen en overgewicht tegen te gaan. Het is terrein van deskundigen, zou je denken. Veel meer dan gezondheid speelt politiek een rol, zo blijkt.

Volgens staatssecretaris Maarten van Ooijen van Volksgezondheid is het principe simpel. Hoe meer suiker hoe hoger straks de belasting op alcoholvrije dranken. Zoals zo vaak is de uitwerking ingewikkelder. In optie 1 vallen alle dranken onder de belasting, en is er geen uitzondering. In andere opties worden steeds meer dranken uitgezonderd, of vallen in een lager tarief. Denk bijvoorbeeld aan zuivel- en sojadranken en vruchtensappen. Dat betekent ook dat in dat keuzemenu voor andere drankjes de taks omhoog gaat. RedBull gaat altijd voor de hoofdprijs.

Melk nu nog uitgezonderd van suikertaks

De suikertaks moet de huidige verbruiksbelasting op alcoholvrije dranken, al sinds 1993, vervangen. Vanaf 1 januari is deze overigens verhoogd van €8,83 naar €26,13 per 100 liter. Het maakt nu niet uit hoeveel suiker er in de drank zit. Interessant is dat de belasting altijd een budgettair doel had. De verhoging dit jaar levert de schatkist €300 miljoen op.

Fabrikanten zijn nu nog heel inventief om met een druppel melk een drankje in een andere productgroep te plaatsen. Specifieke zuivel- en sojadranken zijn nu – vanwege het hoge eiwitgehalte, nog uitgezonderd van de verbruiksbelasting. Dat is straks verleden tijd.

Optie 6: minder suiker in sap

Gaat er natuurlijk om dat de maatregel effect heeft. Koopt de consument minder als het product duurder is? Ja, maar dan moet het prijsverschil significant zijn. Wat is het alternatief? De beschikbaarheid van dit alternatief? En let wel, een patroon verander je niet snel.

Een zesde optie die niet in het voorstel staat, is dat fabrikanten minder suiker in het product stoppen. Voor dat besluit heb je geen Kamer nodig.