Dood paard: boeren in beklaagdenbank

Deze zomer laaide in Bretagne de discussie weer hoog op over strengere stikstofnormen, nadat een paard op het strand stikte. De milieubeweging weet dat namelijk aan overbemesting.

Bretagne is een van de meest geliefde toeristische gebieden van Frankrijk. Wie er niet van houdt om bij 30 graden bruin te bakken aan het strand, maar wie wel houdt van zon, zee en wind, gaat naar Bretagne. Met zijn honderden kilometers afwisselende kustlijn met rotsen, strandjes en kraakhelder water is er voor elk wat wils en kun je je zelfs in het hoogseizoen nog alleen op de wereld wanen. Dan zijn er nog de pittoreske vissersdorpjes met oesterkwekerijen en kreeftvisserij, waar de ‘fruits de mer’ altijd vers is.

Zeewier ‘gevolg’ van overbemesting

Op een paar plaatsen waar de natuurlijke omstandigheden het toelaten groeit veel zeewier, dat vervolgens op het strand aanspoelt. Vroeger werd daar dankbaar gebruik van gemaakt als meststof voor de arme zandgronden. Als de mannen op zee waren gingen de vrouwen het wier verzamelen en drogen. Gauguin heeft er prachtige schilderijen van gemaakt. Tegenwoordig brengen niet het zeewier, maar de toeristen de rijkdom naar Bretagne en die willen een schoon strand zonder zeewier tussen hun tenen. Zo is er dus een probleem ontstaan. Een probleem moet een oorzaak hebben: het zeewier zou het gevolg zijn van de overbemesting in de landbouw.

Stikstofnorm afgedwongen door milieubeweging

De milieubeweging gebruikt dit argument van het zeewier al jaren om de Bretonse landbouw aan te wijzen als een bedreiging voor het milieu. En niet zonder succes: in een aantal stroomgebieden is het totale stikstofgebruik al wettelijk vastgelegd op maximaal 140 kilo per hectare. Dat betekent dat zelfs een gras/klaverperceel al in overtreding is. Het zeewier blijft ondertussen op de stranden aanspoelen en er is nog steeds geen relatie gevonden tussen dit fenomeen en de stikstofuitspoeling. Toch blijven milieuorganisaties dit plaatje gebruiken om hun argumenten kracht bij te zetten.

Gestikt paard zou schuld van boeren zijn

Deze zomer laaide de discussie weer hoog op door een triest incident. Een onvoorzichtige ruiter stuurde zijn paard op het strand naar een een gedeelte waar veel slik ligt. Het paard raakte vast in de modder en stikte. Het moet afschuwelijk zijn om je paard een doodsstrijd te zien voeren zonder dat je er iets aan kunt doen. De milieuorganisaties sprongen er meteen bovenop en verklaarden dat het paard vergiftigd was door het zeewier. In deze komkommertijd nam de pers dit gretig over en de landbouw zat weer eens in de beklaagdenbank.

Giftige cocktail van dierenleed, milieuschade en politiek gewin

Op een van laatste dagen van de vakantie maakten we een tochtje langs de kust. Uit nieuwsgierigheid wilden we wel eens zien waar het ongeluk was gebeurd. Plotseling werden we ingehaald door een horde motoragenten die de kruispunten blokkeerden, en we werden aan de kant gezet. We dachten even aan de Tour de France, maar die was allang afgelopen. Daarna passeerden een paar geblindeerde limousines. Via de autoradio kregen we een live-verslag van wat er zich voor onze ogen afspeelde. De minister-president en de ministers van landbouw, gezondheid en ecologie kwamen hoogstpersoonlijk een kijkje nemen op de plaats des onheils. Nog nooit had Bretagne zo’n grote regeringsdelegatie ontvangen. De dood van een paard was een nationale zaak geworden. Het was duidelijk dat hier een giftige cocktail van dierenleed, milieuschade en politiek gewin werd gebrouwen.

CO2-belasting

De camera’s draaiden en ’s avonds zagen we de MP, omringd door tientallen hoogwaardigheidsbekleders, op de televisie verklaren dat het een ernstige zaak was. Tussen neus en lippen door vertelde hij ook nog even dat er een CO2-belasting zou komen. Voor Bretagne had hij goed nieuws: de overheid neemt de kosten voor het schoonmaken van het strand voor zijn rekening. (Binnenkort zijn er namelijk weer regionale verkiezingen.) En er komt een interministeriële commissie die het probleem gaat onderzoeken. Vrij vertaald betekent dit dat alles bij het oude blijft. We zijn tenslotte in Frankrijk.

Paard niet gestikt door schuld boeren

Uit het onderzoek naar de dood van het paard kwam naar voren dat er inderdaad giftige concentraties zwavelwaterstof (de lucht van rotte eieren) waren gevonden.
Niet in het zeewier, maar in het slik. Het wier had uiteindelijk niets met het ongeluk te maken. Maar voor mij blijft er toch een luchtje hangen aan deze hele zaak.

Foto’s: Halbe Rosema