CDA-fractie Eerste Kamer kritisch op landbouwbegroting, uitstel stemming

De CDA-fractie van de Eerste Kamer heeft grote kritiek op de landbouwbegroting van 2025 van minister Femke Wiersma. Senator Theo Rietkerk vindt het zeer kwalijk dat het budget voor de landbouw is gedecimeerd.

Voor doelrealisatie was er €2,5 miljard per jaar, in totaal €24 miljard voor tien jaar. Nu is er voor één jaar €40 miljoen extra, terwijl de doelen voor de landbouw wel gehandhaafd blijven. Het budget en de opgave die er liggen, staan volgens hem niet in verhouding tot elkaar. Rietkerk wijst erop dat eind deze maand de PAS-melders gelegaliseerd zouden moeten zijn, dat in 2030 de stikstofuitstoot moet zijn gehalveerd en dat in 2027 de doelen van de Kaderrichtlijn Water moeten zijn gerealiseerd. Ook de aanleg van het Natuur Netwerk Nederland (NNN) ligt al een paar jaar achter op schema. “Dit gaan we allemaal niet halen als we nu eerst een jaar gaan zitten duimen draaien”, aldus Rietkerk. Hij vindt dat de taken met het huidige beleid en het schrappen van het budget nagenoeg onuitvoerbaar zijn geworden.

Bezorgdheid Eerste Kamer niet weg

Wiersma reageert dat provincies momenteel bezig zijn met de koploperprojecten die zijn ingezet door het vorige kabinet en waarvoor het geld wel is uitgegeven aan de provincies. Daarnaast wordt fors geïnvesteerd in de beëindigingsregelingen LBV en LBV-plus. Ook benadrukt ze dat met het structurele geld van €500 miljoen per jaar voor agrarisch natuur- en plattelandsbeheer er straks jaarlijks een aanzienlijk bedrag beschikbaar komt. Rietkerk benadrukt dat dit vanaf 2026 is, net als de €5 miljard voor transitie van de landbouw, terwijl er dit jaar al moet worden begonnen met maatregelen. Hij voorziet dat 2025 een verloren jaar is.

Wiersma kon de bezorgdheid van de senatoren niet wegnemen. Op de vraag van Saskia Kluit (GroenLinks-PvdA) of de minister zich stevig zal inzetten voor het vrijmaken van €5 miljard uit het klimaatfonds voor landbouw, zoals een meerderheid van de Eerste Kamer wil, reageerde de minister zeer terughoudend. Ze houdt zich aan het budget en de doelstellingen zoals die zijn afgesproken in het kabinet en meldt dat klimaatminister Sophie Hermans een andere opdracht heeft dan zij.

Politieke wil leidend

Wiersma zegt ook dat ze zich zal houden aan de politieke wil als die anders blijkt te zijn. Enthousiasme voor de verruiming van het budget voor landbouw toonde ze niet. Ook bij de onderhandelingen voor de voorjaarsnota zegt ze niet voor extra landbouwbudget te zullen pleiten.

Het CDA was met deze antwoorden nog niet gerustgesteld. Rietkerk stelde voor de stemmingen over de begroting met twee weken uit te stellen. Een ruime meerderheid steunde dit verzoek. FVD-senator Johan Dessing kondigde al aan tegen de begroting te stemmen. Hij vindt het onterecht dat er wordt geïnvesteerd in het oplossen van een stikstofprobleem dat er volgens hem niet is.  

Wanneer de Eerste Kamer niet akkoord gaat met de landbouwbegroting, wat hoogst uitzonderlijk zou zijn, heeft dit gevolgen voor de investeringen in het oplossen van de crisis op de mestmarkt en investeringen in de omslag naar doelsturing.