Bonentelers: nieuw prijsmodel contracten los van graanprijs

De 150 leden van producentenorganisatie Eiwitboeren van Nederland moeten dit seizoen flinke prijsverlagingen voor kidneybonen (24%, bruine bonen (17%) en kapucijners (23%) accepteren van groentenverwerkers.

De daling is het gevolg van de sterk gedaalde graanprijs, die dient als richtprijs in onderhandelingen. Dit contractprijsmodel is achterhaald, vindt Eiwitboeren van Nederland. De producentenorganisatie werkt aan een nieuw contractprijzensysteem dat is gebaseerd op waardecreatie en niet op kostprijsberekening met een graanprijsrelatie.

Vernieuwend afzetmodel in de maak

Met nieuwe Europese regels denkt voorzitter Henk Janknegt een vernieuwend afzetmodel te kunnen ontwikkelen. “Grote bedrijven moeten rapporteren over hun duurzaamheid vanwege de CSRD-regelgeving. Voor voedselverwerkers is de grootste CO₂-afdruk in de teelt. Juist in Nederland telen we tegen de laagste input en dragen telers veel bij aan biodiversiteit.” De Eiwitboeren willen breed inzetten op waardecreatie.

Het model is zelf ontwikkeld. “We hebben daarvoor gekeken naar het verleden en het heden. We hebben een idee en visie voor de toekomst. Brusselse regelgeving helpt ons daarbij. Daarmee kun je bindende afspraken maken voor je leden. En: als we dat doen bij ketenpartijen die zo dicht mogelijk bij de eindafnemer staan, maakt dat je positie sterk.”

Vragen van conserventelers

Janknegt zegt uit de conservenhoek vragen te krijgen van telers of ze ook wat voor hen kunnen doen. Nu is er een splitsing tussen conservenverenigingen als De Schakel en de producentenorganisatie voor droge peulvruchten Eiwitboeren van Nederland. Beide producentenorganisaties vallen onder verschillende Europese regels.

Zowel telersvereniging De Schakel als het Belgische telerscollectief Ingro zeggen het initiatief in de peulvruchten nog niet te kennen, maar zijn wel geïnteresseerd in de plannen van het nieuwe telerscollectief.

Janknegt denkt dat er genoeg voordelen zitten aan de regels voor zijn producentenorganisatie, zoals vrijstelling voor het mededingingsrecht. Hij sluit niet uit dat die regels in de toekomst verschuiven en het marktonderscheid deels verdwijnt. Een nieuw model om tot contractprijzen te komen, kan namelijk ook in de conservenafzet toegepast worden, denkt hij.

Aandacht voor rol tussenhandel

Een ander punt waarvoor Janknegt aandacht vraagt, is de rol van de tussenhandel. Die lijkt nu voor de contractprijs Europese subsidie uit eco-regelingen in te calculeren. Met vlinderbloemige gewassen kunnen telers veel punten halen voor die extra steun. “Tussenhandelaren bieden contractprijzen van nét onder kostprijs en calculeren daarmee de eco-regelingen feitelijk in. We hebben daar de politiek op gewezen en daar krijgen we gelukkig ook gehoor.”

Telersvereniging De Schakel kent dat signaal niet voor haar vlinderbloemige gewassen. “Bij ons zijn de contracten niet verlaagd. Die zijn afgesloten in de herfst, met hogere graanprijzen. Als de graanopbrengst deze zomer goed is en de prijzen onder druk komen te staan, zet dat ook druk op de conservenmarkt”, zegt directeur Cees Geven.