Biggen spenen op vijf weken geeft vitalere biggen en fittere zeugen

De vleesvarkenshouder is financieel gezien de grote winnaar als biggen een week langer bij de zeug blijven. Dat bleek tijdens een zogeheten boerenavond, georganiseerd door De Oosthof Dierenartsen en advies- en accountantsbureau Countus. Deze avond draaide om biggen spenen op vijf weken leeftijd, in plaats van vier weken zoals gangbaar is.

Voerwinst per vleesvarken stijgt

Uit de getoonde modelberekeningen blijkt dat de voerwinst stijgt van € 82,29 per vleesvarken per jaar, naar € 102,97. Deze stijging is het gevolg van de volgende factoren: de voerkosten dalen € 7,52 per afgeleverd varken. De daling is het gevolg van 45 gram extra groei per dag, 0,05 lagere voederconversie en € 1 lagere pakketprijs van het voer. De rondesnelheid stijgt 0,34.

Wel zijn de biggen € 5 duurder. De duurdere biggen en de hogere omloopsnelheid zijn het gevolg van een hoger opleggewicht. Dit is 30 kilo in het rekenmodel in plaats van 25 kilo. De biggen zijn zwaarder bij opleg omdat de zeugenhouder meer ruimte heeft in de biggenstal als de biggen langer bij de zeug blijven.

Minder speendip

Meer groei en een lagere voederconversie zijn het gevolg van de langere kraamperiode. De biggen ervaren minder speendip en groeien daarom harder op de batterij. Het is dikwijls aangetoond dat betere technische resultaten in de biggenstal zich vertalen in meer groei en een lagere voederconversie bij de vleesvarkens. Voor groei is de factor drie. Als de biggen dagelijks dus vijftien gram harder groeien, is dat bij de vleesvarkens gemiddeld 45 gram.

In de berekeningen is uitgegaan van gemiddelde biggenprijzen en voerkosten. De bedragen komen uit het KWIN-handboek, waar banken ook mee begroten. Het spreekt voor zich dat met de huidige hoge biggen- en voerprijzen de wereld er anders uitziet. Een zeugenhouder moet dan zoveel mogelijk biggen verkopen, hetgeen op voorhand niet strookt met een langere zoogperiode.

Biggen spenen op vijf weken kostenneutraal voor vermeerderaar

Volgens de modelberekening pakt een biggen spenen op vijf weken kostenneutraal uit voor de vermeerderaar (zie tabel hieronder). Uitgangspunt is een bedrijf met 1.000 zeugen dat werkt met een weeksysteem en niets verandert aan de gebouwen. Het aantal zeugen neemt dan noodgedwongen 12% af. Ook zakt de worpindex, zodat opgeteld geen 131 maar 113 biggen per kraamhok naar de biggenstal gaan.

Desondanks neemt de productie niet in alle opzichten af. Per kraamhok worden wel meer kilogrammen big geproduceerd als de zoogperiode een week wordt verlengd. Geen 972 maar 1.021 kilo. Het speengewicht stijgt van gemiddeld 7,4 kilo per big naar 9 kilo. In de laatste week vreten de biggen zo veel dat een voerbak nodig is.

Gesloten bedrijf profiteert direct van langer zogen

In hoeverre biggen spenen op vijf weken lucratief is, hangt dus van diverse marktfactoren af. Maar ook van het type bedrijf. Voor een gesloten bedrijf ligt later spenen meer voor de hand, want dezelfde varkenshouder profiteert direct van de betere resultaten in de vleesvarkensstal. Ook speelt de ruimte in de biggenstal een rol en de werkwijze op een bedrijf. Tijdens de avond bleek nog maar weer eens dat teruggaan in het aantal zeugen in eerste instantie een onbehaaglijk gevoel oproept bij veel varkenshouders.

Niettemin is er veterinair veel voor te zeggen om de biggen wel een week langer bij hun moeder te laten. Het verterings- en afweerapparaat van een vijf weken oude big is namelijk veel beter ontwikkeld dan van een big van vier weken leeftijd. Infecties als gevolg van coli- en streptokokken treden veel minder op als biggen ouder zijn. De speendip is nu eenmaal veel minder heftig en biggen vreten bijna onverstoorbaar door als ze met vijf weken van de melk af gaan, legt dierenarts Arjan Schuttert uit.

Met vijf weken zogen begint het spenen van de biggen eigenlijk al in de laatste week

Biggen spenen op vijf weken werkt ook veel makkelijker en bespaart tijd. Melkvervangers en luxe snoepgoed om de biggen aan het vreten te krijgen, zijn overbodig. In de tweede helft van de zoogperiode gaan de biggen vanzelf aan het vreten. En in de laatste kraamweek is de melkgift van de zeug dusdanig afgenomen en groeit de voerbehoefte van de biggen, zodat die ook echt serieus voer gaan opnemen. Met spenen op vier weken vreten de biggen zo’n halve kilo voer in de kraamstal. In de vijfde week bedraagt de opname 2,3 kilo per big. Schuttert: “Met vijf weken zogen begint het spenen van de biggen eigenlijk al in de laatste week.”

Zeug lijdt niet van lactatie van vijf weken

Het is niet zo dat de zeugen graadmager uit de kraamstal komen na een lactatie van vijf weken, is de ervaring. De zeugen zijn juist fitter omdat ze volop lactovoer krijgen en de melkgift vanaf twee weken na werpen weer afneemt. Dit uit zich in beter ontwikkelde eicellen en meer biggen bij de volgende worp. Op de berigheid van de zeugen heeft langer zogen geen effect.

De productiedaling door 12% minder zeugen en een lagere worpindex wordt gecompenseerd door lagere voerkosten van de biggen en meer en vitalere biggen bij de volgende worp. Ook vraagt later spenen minder arbeid. In de biggenstal ontstaat ruimte om desgewenst de biggen zwaarder te verkopen. Gerekend is met de variabelen waarvan met grote waarschijnlijkheid is te zeggen hoeveel die veranderen. In hoeverre de betere diergezondheid leidt tot lagere dierenartskosten of een hogere biggenprijs, is buiten beschouwing gelaten.

Vermoed wordt dat in Nederland vijftien gangbare bedrijven biggen spenen op vijf weken leeftijd. De Oosthof komt bij twee varkensbedrijven die kozen voor dit concept. Een daarvan is er dusdanig enthousiast over dat hij bij een volgende verbouwing op alle locaties de zaak zo inricht dat de biggen langer bij hun moeder kunnen blijven.