Onvoorspelbare aanpak helpt veehouderij

De melkveehouders die ander beleid willen, vergeten dat zulk beleid tot strategisch gedrag leidt, zegt Dirk Strijker.

De acties van melkveehouders in Europa duren voort, ondanks de € 500 miljoen die is toegezegd. Het is een stevig bedrag. Maar gedeeld door het aantal min of meer gespecialiseerde melkveehouders, in de EU-27 zo’n 600.000, is het krap € 1.000 per bedrijf. Nederland krijgt € 30 miljoen, te gebruiken voor melk en varkens samen, dus ook zo’n € 1.000 per bedrijf. Een deel van de protesterende melkveehouders blijft ontevreden omdat ze een heel ander beleid willen. Terug naar de melkquotering, of interventie op grote schaal, of een subsidie op niet-produceren.

Quotering heeft meerdere kanten

Quotering heeft voor- en nadelen. De belangrijkste is dat de winst neerslaat in hoge quotumprijzen, waardoor de winst na verloop van tijd nul wordt. We hebben daar ervaring mee, daarom wilden de meeste Nederlandse melkveehouders er ook zo graag vanaf. En als quotum niet verhandelbaar is, slaat het neer in clandestiene melktransporten, dure boerderijen of omkoping van de quotumverdeler. Kortom, het slaat altijd ergens in neer behalve in het boereninkomen.

Interventie helpt niet altijd

Met interventie hebben we ook voldoende ervaring opgedaan. Zodra een voorraad poeder of boter is opgebouwd, weet de markt dat die bij een iets stijgende prijs weer op de markt wordt gebracht, dus stijgt de prijs nooit weer. Los daarvan, interventie legt een bodem in de markt die zich vertaalt in een hogere verwachte gemiddelde prijs, die lokt extra productie uit. Subsidie op niet-produceren dan, om een bodem in de prijs te hebben? Zoals net gezegd, een minimumprijs zorgt voor productie-uitbreiding en voor steeds meer gesubsidieerde niet-producenten. Ik zie Powned al op uw erf staan, om uw niet-producerende activiteit op televisie uit te zenden.

Gedrag aanpassen

Het grote probleem met structureel beleid is dat het leidt tot strategisch gedrag. Als een boer weet wat de overheid gaat doen, past hij zijn gedrag aan. Dat doe ik als burger trouwens ook. Een bodem in de prijs lokt extra productie uit, interventie leidt tot blijvend lage prijzen, quotering leidt tot dure quota, beperking van de hectares en hectaretoeslagen leiden tot dure hectares, en beperking van het aantal koeien leidt tot dure koeien. En op termijn tot heel grote en hoogproductieve koeien, als u begrijpt wat ik bedoel.

Onvoorspelbaar gedrag helpt

De enige steun die echt helpt is onvoorspelbare steun. Steun waarop geen peil valt te trekken en waar geen boer zijn gedrag op kan afstemmen. Zo bezien is de toegezegde € 500 miljoen een voorbeeld van verstandig beleid. Ik schat zo in dat dit het beleid voor de 
komende jaren wordt. Een vrije markt, met diepe dalen en hoge pieken, waarbij de dalen en ook de pieken soms met strooigoed 
bestreden worden, en soms niet. Op onvoorspelbare wijze.