Ammoniak te meten met korstmos

Nijkerk – De effecten van ammoniak op natuur zijn betrouwbaar en nauwkeurig te voorspellen op basis van korstmossen op eiken. De uitstoot van ammoniak is op basis van metingen met korstmossen veel minder gedaald in de afgelopen decennia dan volgens de modellen die worden gehanteerd door de overheid.

Dat is de boodschap van wetenschappelijk onderzoeker Kok van Herk van LON, een adviesbureau voor korstmosonderzoek.

Van Herk komt voor 2010 op een daling van de ammoniakdruk op korstmossen van circa 20 procent ten opzichte van 1990. In de officiële cijfers van het Planbureau voor de Leefomgeving is sprake van een daling van 70 procent in dezelfde periode. Van Herk is in 1989 gestart met zijn meetnet waarvan de uitvoering in handen is van de provincies. Er zijn 3.500 meetpunten en in acht provincies zijn een of meerdere onderzoekrondes geweest.

Van Herk was een van de sprekers op de themamiddag ‘Voortschrijdende inzichten in de ammoniak’ vrijdag in Nijkerk. De middag werd georganiseerd door enkele melkveehouderstudiegroepen en het adviseursblad V-focus. Hoofdredacteur Geesje Rotgers heeft in een aantal publicaties aandacht besteedt aan grote verschillen in metingen van ammoniak en de uitkomsten van rekenmodellen. Het gaat dan om de ammoniakmodellen die worden gebruikt voor vergunningen (Aagro-Stacks) en grondslag zijn voor milieubeleid. De opvolger van dat model (Aerius) is een belangrijke pijler onder het nieuwe stikstofbeleid Programmatische aanpak Stikstof (PAS).

De discussie over de al dan niet vermeende overschatting van de ammoniakuitstoot en de vermeende onnauwkeurigheid van de modellen heeft al geleid tot discussie in de Tweede Kamer nu het PAS bijna klaar is om ingevoerd te worden. Er loopt nog onderzoek naar het nieuwe rekenmodel en het wachten is op de resultaten daarvan voordat een definitieve klap kan worden gegeven op het al jaren slepende PAS-dossier. De SGP kondigde naar aanleiding van de bijeenkomst aan opnieuw vragen te zullen stellen over de verschillen tussen metingen en modellen.

Een ander aspect dat naar voren kwam is het juridische mijnenveld dat is ontstaan rond vergunningen voor veebedrijven. Vergunningen worden afgewezen om soms amper meetbare toenames van de uitstoot van ammoniak. Volgens Lambert Polinder, vergunningendeskundige bij adviesbureau Agrirm Exlan, kan in de praktijk de mestproductie van een gans al een overschrijding van de drempel betekenen. Hij adviseert boeren die twijfelen nog onder de huidige wetgeving een vergunning aan te vragen.

Frank Verhoeven, eigenaar van adviesbureau Boerenverstand, wees in zijn bijdrage op de mogelijkheden van simpele methoden om de ammoniakuitstoot te beperken. Volgens Verhoeven wordt te veel energie gestoken in ingewikkelde maatregelen waarvan het effect bovendien niet bewezen is, zoals emissie-arme stallen en luchtwassers. Simpele maatregelen zoals het uitrijden van mest waarbij tegelijkertijd water over de mest wordt aangewend zouden veel meer aandacht moeten krijgen.